Περπατήστε στην παραδοσιακή συνοικία της Παναγίας (Παλιά Πόλη), που αναπτύσσεται σε χερσόνησο, με στενά γραφικά δρομάκια και κτήρια-δείγματα της παλαιάς μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής. Στην κορυφή δεσπόζει το μεσαιωνικό Κάστρο (15ος αι.), που διαδέχτηκε τη βυζαντινή ακρόπολη η οποία καταστράφηκε το 1391. Στο εσωτερικό του κάστρου, φιλοξενούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενώ η θέα από εδώ είναι μαγευτική. Στο μέσον της δυτικής πλευράς βρίσκεται το εντυπωσιακό Ιμαρέτ (1817), δωρεά του Μεχμέτ Αλή (1769-1849) που γεννήθηκε στην πόλη και αργότερα έγινε ηγεμόνας της Αιγύπτου. Αρχικά λειτούργησε ως ιεροδιδασκαλείο-πτωχοκομείο και στη συνέχεια ως προσφυγική εστία, ενώ σήμερα έχει διαμορφωθεί σε πολυτελές ξενοδοχείο. Σχετικά κοντά, βρίσκεται η πλατεία με τον ορειχάλκινο ανδριάντα του Μεχμέτ Αλή, ανάμεσα στο κονάκι (σπίτι) της οικογένειας του -ωραιότατο αρχοντικό οθωμανικής αρχιτεκτονικής, χτισμένο στα τέλη του 18ου αι., που περιβάλλεται από κήπο- και την εκκλησία της Παναγίας (1965), ενώ στην οδό Μωχάμετ Άλη το τζαμί Χαλίλ Μπέη (ή Παλιά Μουσική) μαζί με τον μεντρεσέ (ιεροδιδασκαλείο) του 17ου αι.
Στο παραλιακό μέτωπο σώζεται τμήμα της μεσαιωνικής οχύρωσης, που περικλείει τη χερσόνησο. Τελειώνοντας την περιήγησή σας στο κάστρο, σας προτείνουμε να ακολουθήσετε την οδό Ισιδώρου προς την αντίθετη κατεύθυνση και μέσω των οδών Ανθεμίου και Λάμπρου Κατσώνη για να φτάσετε στο βόρειο άκρο των τειχών. Αφού περάσετε κάτω από το Υδραγωγείο θα βρεθείτε στην πλατεία για να θαυμάσετε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σημεία της Καβάλας, τις Καμάρες της πόλης. Το υδραγωγείο χτίστηκε το 1550 από τον σουλτάνο Σουλεϊμάν B΄ τον Μεγαλοπρεπή κι επισκευάστηκε τον 19ο αι. από τον Mεχμέτ Aλή για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες ύδρευσης της πόλης. Πρόκειται για μνημειακό οικοδόμημα που αποτελείται από 60 καμάρες και έχει ύψος 25μ.
Η σύγχρονη πόλη
Η πόλη της Καβάλας αποπνέει μια ιδιαίτερη αύρα χάρη στο πρόσφατο παρελθόν της, τα νεοκλασικά κτήρια που έχουν απομείνει και οι μεγάλες καπναποθήκες που διατηρούν την ανάμνηση μιας ακμαίας μεγαλοαστικής και αστικής τάξης. Στην αλλοτινή «Μέκκα του καπνού» όπως ονομαζόταν η πόλη, εργάστηκαν χιλιάδες καπνεργάτες –άντρες και γυναίκες– οι μορφές των οποίων μοιάζει να ζουν για πάντα στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του μουσείου καπνού της πόλης. Επίκεντρο της καθημερινής ζωής στην Καβάλα είναι η πλατεία Ελευθερίας. Το πιο ζωντανό σημείο της είναι ο πεζόδρομος της Μεγάλου Αλεξάνδρου, με τα πολυάριθμα μαγαζιά, τα καφέ-μπαρ που φτάνουν μέχρι την πλατεία Καπνεργάτη και η εμπορική οδός Ομονοίας. Στην οδό Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, δεσπόζει η καπναποθήκη του Εθνικού Οργανισμού Καπνού στο ισόγειο της οποίας βρίσκεται το Μουσείο Καπνού. Κάντε ένα ταξίδι στην ιστορία μέσα από τα αντικείμενα και το αρχειακό υλικό για την καλλιέργεια και την παραγωγή καπνού, την εμπορική και αγροτική επεξεργασία του στην Καβάλα, όταν στις αρχές του 20ου αι. η πόλη ήταν το μεγαλύτερο καπνοπαραγωγικό κέντρο της χώρας. Αποτελεί ένα ιδιαίτερο θεματικό μουσείο του είδους στην Ευρώπη. Απέναντι από το μουσείο θα συναντήσετε τη χαρακτηριστική καπναποθήκη της Καβάλας της οποία το κτηριακό συγκρότημα φτάνει μέχρι την οδό Φιλίππου και χτίστηκε την περίοδο 1900-1903, με στοιχεία οθωμανικού νεοκλασικισμού και μπαρόκ. Σήμερα πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Κοντά στην πλατεία Ελευθερίας υπάρχει η παλιά γειτονιά του Αγίου Νικολάου. Εδώ θα συναντήσετε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που ήταν παλιό τζαμί. Εξωτερικά υπάρχει ψηφιδωτή παράσταση πάνω σε ένα μνημείο και υπολείμματα από βάση κίονα. Σύμφωνα με την παράδοση επάνω του υπάρχει αποτύπωμα από το πρώτο πάτημα του Αποστόλου Παύλου στη Μακεδονία.
Χαρακτηριστικό είναι και το γραφικό της λιμάνι με τους φοίνικες και τους παλιούς κυβόλιθους όπου συνυπάρχουν τα σύγχρονα κτήρια, οι ψαροταβέρνες και οι βάρκες των ψαράδων και τα ιστιοπλοϊκά σκάφη. Κατά μήκος της παραλιακής οδού Εθνικής Αντιστάσεως λειτουργούν πολλά καφέ και μπαρ. Περπατήστε επίσης στο Δημοτικό Κήπο, με το χάλκινο άγαλμα της Νίκης. Εδώ βρίσκονται ορισμένα από τα πλέον εντυπωσιακά αρχιτεκτονήματα της πόλης: το Δημαρχείο (1895), μικρογραφία ουγγρικού πύργου καθώς παλιότερα ανήκε σε Ούγγρο καπνέμπορο, η Μεγάλη Λέσχη (1909), το Μέγαρο Wix που οικοδομήθηκε το 1899 ως οικία του Γερμανού βαρώνο A. Wix και σήμερα ανήκει στον δήμο και το Μέγαρο Τόκου (1879), όπου στεγάζεται η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Μην παραλείψετε μια βόλτα από το Φάρο, το παραδοσιακό καρνάγιο και το λιμανάκι των Παλιών Σφαγείων με τις ψαροταβέρνες, ανατολικά της χερσονήσου της Παναγίας. Η «περιοχή του φάρου», όπως την αναφέρουν πάντοτε οι ντόπιοι, είναι μία από τις μαγευτικότερες περιοχές της Παναγίας και θαρρεί κανείς πως κρύβει καλά μυστικά του παρελθόντος. Ο χώρος αυτός σήμερα χρησιμοποιείται ως bel vedere: μπορείτε να δείτε πανοραμικά τη θάλασσα, να απολαύσετε το ηλιοβασίλεμα και εάν ο ουρανός είναι καθαρός, να διακρίνετε στο βάθος το νησί της Θάσου, στα δυτικά το Άγιο Όρος και στα ανατολικά τα παράλια της Κεραμωτής. Στην πραγματικότητα όμως, εκτός από την εξαιρετική θέα που προσφέρει, είναι και η αρχή ενός ιδιαίτερου περίπατου. Από εκεί μπορείτε να ακολουθήσετε τη «διαδρομή των φάρων», μια υπέροχη διαδρομή που κατεβάζει τους επισκέπτες από τα σκαλοπάτια δίπλα από το Δημοτικό Σχολείο στον πράσινο φάρο του λιμενοβραχίονα, γυρίζει πίσω και ακολουθεί το παράλιο τείχος της πόλης, περνάει από το λιμάνι, τους φοίνικες και καταλήγει στον κόκκινο φάρο του μικρού λιμενοβραχίονα.
Το γοητευτικό παραλιακό μέτωπο της πόλης σάς προσφέρει τη δυνατότητα να απολαύσετε τόσο τις αστικές παραλίες και το γραφικότατο λιμάνι, όσο και τα ακρογιάλια που ξανοίγονται λίγο πιο έξω, όπως το Παλιό, τη Νέα Ηρακλείτσα, τη Νέα Πέραμο, και πολλά ακόμα. Γύρω από την πόλη της Καβάλας υπάρχουν πολλά αξιοθέατα. Σε πολύ μικρή απόσταση, βρίσκονται ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, και το Παγγαίο, ένα μαγικό βουνό γεμάτο αρχαίες μνήμες, περίλαμπρα βυζαντινά μοναστήρια και παραδοσιακούς οικισμούς, μέσα σε μία φύση οργιαστική.
Κατά την παραμονή σας στην πόλη μπορείτε να επισκεφθείτε τις εκκλησίες του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Παύλου. Γύρω τους αναπτύσσονται οι ομώνυμες παλιές γειτονιές της πόλης, με ξεχωριστή γραφικότητα. Στην είσοδο της πόλης θα συναντήσετε επίσης την εκκλησία του Άγιου Σύλλα καθώς και τον Άγιο Παντελεήμονα.
Επισκεφθείτε επίσης το Αρχαιολογικό Μουσείο που στεγάζει προϊστορικά ευρήματα από όλο το νομό καθώς και ευρήματα από ανασκαφές στην Καβάλα, την Αμφίπολη, την Οισύμη κ.α. Μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε το Δημοτικό Μουσείο. Στεγάζεται σε νεοκλασικό κτήριο του 19ου αι. Και συμπεριλαμβάνει την Πινακοθήκη-Γλυπτοθήκη Ελλήνων καλλιτεχνών, το Ιστορικό Αρχείο, το Λαογραφικό Μουσείο, το Μουσείο του Θασίτη γλύπτη Πολύγνωτου Βαγή καθώς και συλλογή πουλιών, δωρεά του Καβαλιώτη γιατρού Α. Χουρμουζιάδη.
