Τα χωριά της Ευρυτανίας

Η Ευρυτανία περιλαμβάνει πολλά μικρά, μαγευτικά χωριά, τα οποία μοιάζουν να αιωρούνται στις πλαγιές του όρους Χελιδόνα, προσφέροντας συγκλονιστική θέα, παραδοσιακό φαγητό, μοναδικά τοπία. Πολλές διηγήσεις κάνουν λόγο για τους Έλληνες της Επανάστασης που βρήκαν καταφύγιο στα μικρά χωριά της ορεινής Στερεάς Ελλάδας κυνηγημένοι από τους Τούρκους, αλλά και για τους αντάρτες που κρύφτηκαν στα βουνά, πολεμώντας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.  Αν θέλετε μία χαλαρωτική απόδραση στην Ευρυτανία για να δείτε από κοντά το παραμυθένιο Πανταβρέχει, τη λίμνη των Κρεμαστών ή το φαράγγι της Μαύρης Σπηλιάς, μπορείτε να επιλέξετε ως ορμητήριο ένα από τα παρακάτω πανέμορφα χωριά.


Παλιό και Νέο Μικρό Χωριό
Ένας από τους πιο ιστορικούς τόπους της Ελλάδας, το Μικρό Χωριό που χωρίζεται σε δύο οικισμούς: το Παλαιό Μικρό Χωριό και το Νέο. Είναι χτισμένο μέσα σε ένα πλούσιο ελατοδάσος σε υψόμετρο 950 μέτρων, στις πλαγιές του όρους Χελιδόνα, απέναντι από το Μεγάλο Χωριό.
Λέγεται ότι εδώ μετέφεραν τη σορό του Μάρκου Μπότσαρη μετά τη μάχη του Κεφαλόβρυσου ώστε να την πλύνουν και να την ετοιμάσουν για την ταφή. Το χωριό έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στα χρόνια της Κατοχής, στο Μικρό Χωριό λειτούργησε το τυπογραφείο της Αντίστασης και στις 18 Δεκεμβρίου του 1942 ο Άρης Βελουχιώτης και οι άντρες του αντιμετώπισαν στο βουνό περίπου 2.000 Ιταλούς, σε μία μάχη που έμεινε στην ιστορία ως «Η Μάχη του Μικρού Χωριού», η οποία προκάλεσε σημαντικές απώλειες στο ιταλικό στράτευμα.
Στις 13 Ιανουαρίου 1963 μια κατολίσθηση έπληξε το χωριό και εκτός από υλικές ζημιές προκάλεσε και ανθρώπινες απώλειες. Στο Νέο Μικρό Χωριό, το οποίο χτίστηκε έναν χρόνο αργότερα, ανεγέρθηκαν οι κατοικίες για τους πληγέντες από την κατολίσθηση.

Μεγάλο Χωριό
Απέναντι από το Μικρό Χωριό συναντάμε έναν πανέμορφο οικισμό περιτριγυρισμένο από ψηλές βελανιδιές, καστανιές και κρανιές.  17 χλμ.  από την πρωτεύουσα του νομού, το Καρπενήσι, στις πλαγιές του όρους Καλιακούδα, ο καταπράσινος οικισμός Μέγα Χωριόν ξεχωρίζει με ένα επιβλητικό πλατάνι στην κεντρική του πλατεία να προσφέρει τον ίσκιο του στους επισκέπτες. Στην είσοδο του χωριού δεσπόζει η προτομή της 17χρονης ηρωίδας της Αντίστασης Παναγιώτας Σταθοπούλου που έχασε τη ζωή της στα Ιουλιανά του 1943, ενώ σύμφωνα με ιστορικές καταγραφές, σε αυτό το πλούσιο χωριό, γεμάτο από κομψά αρχοντικά και πλακόστρωτα στενά, συναντώνταν και οι πρωτεργάτες της Αντίστασης κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο που περιλαμβάνει εκθέματα λαϊκής τέχνης και εκκλησιαστικά κειμήλια προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για την πολιτιστική παράδοση του χωριού. Στην περιοχή θα βρείτε γραφικά καφέ και ταβερνάκια με καλό παραδοσιακό φαγητό, καθώς και την καλύτερη θέα στην κοιλάδα του ποταμού Καρπενησιώτη.

Κορυσχάδες
Ένα από τα ομορφότερα χωριά που θα αντικρίσετε στην περιοχή, οι Κορυσχάδες, μοιάζει να αιωρείται στην άκρη μιας πλαγιάς.  Μόλις 5 χλμ από το Καρπενήσι το μικρό χωριό των 44 μόνιμων κατοίκων, ονομαζόταν μέχρι το 1965 Κυψέλη. Σήμερα θεωρείται ένα μέρος-σύμβολο στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης κατά των Γερμανών, αφού εδώ, το 1944, μετά από πανελλήνιες μυστικές εκλογές, συνήλθε το Εθνικό Συμβούλιο της χώρας, με εκπροσώπους από σχεδόν όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Στο κτίριο το οποίο στέγασε τις συναντήσεις των μελών του Εθνικού Συμβουλίου, σήμερα βρίσκεται το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, με μοναδικά κειμήλια τα οποία αφηγούνται την ιστορία αυτού του τόπου. Στη μικρή του κεντρική πλατεία θα πιείτε τον καφέ σας κάτω από τα ψηλά δέντρα, χαλαρώνοντας και χαζεύοντας τη μαγευτική θέα από υψόμετρο 940 μέτρων.

Προυσός
Στο νοτιοδυτικό όριο του νομού Αιτωλοακαρνανίας, 29 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι και βόρεια της λίμνης Τριχωνίδας, βρίσκεται ένα από τα πιο γνωστά χωριά της περιοχής. Ο Προυσός προσελκύει όλες τις εποχές του χρόνου επισκέπτες από διάφορα σημεία της Ελλάδας λόγω της Μονής της Παναγίας Προυσιώτισσας που υπάρχει εκεί, περίπου 30 χλμ. μακριά από τις Κορυσχάδες. Οι μελετητές έχουν καταλήξει πως το μοναστήρι πιθανότατα βρίσκεται στο ίδιο σημείο από τον 12ο αιώνα μ.Χ. Σημαντικό αξιοθέατο του χωριού αποτελεί και το μονοπάτι με την ονομασία «Πατήματα της Παναγίας». Εκεί, πάνω σε έναν βράχο, υπάρχουν επτά σημάδια με διαφορετικό χρώμα το καθένα, τα οποία μοιάζουν με πατημασιές.  Σε αυτό το ιστορικό χωριό της Στερεάς Ελλάδας θα δείτε ακόμα το εντυπωσιακό φαράγγι της Μαύρης Σπηλιάς με τον υπέροχο καταρράκτη ύψους 10μ. Το φαράγγι πήρε την ονομασία του από το ομώνυμο σπήλαιο που βρίσκεται εκεί, ένα σημείο με ξεχωριστή σημασία, καθώς υπήρξε καταφύγιο των κυνηγημένων κατοίκων της Ευρυτανίας τόσο στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, όσο και κατά τη γερμανική Κατοχή.

Φιδάκια
Ίσως το ωραιότερο χωριό της Ευρυτανίας, από αρχιτεκτονικής άποψης, τα Φιδάκια είναι γνωστά για τα χαρακτηριστικά πέτρινα σπιτάκια τους. Ξεχωρίζουν ανάμεσα σε όλους τους υπόλοιπους παραδοσιακούς οικισμούς της περιοχής για τα γραφικά λιθόστρωτα σοκάκια, αλλά και για την ιδιότυπη ρυμοτομία, από την οποία πήραν άλλωστε και το όνομά τους.  Το χωριό έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 920μ. στο όρος Χελιδόνα. Σύμφωνα με αρχαιολογικές έρευνες, στο πιο ψηλό σημείο του οικισμού, εκεί όπου έχουν εντοπιστεί ερείπια μιας αρχαίας εγκατάστασης, βρισκόταν χτισμένη η Αρχαία Οιχαλία, πρωτεύουσα των Ευρυτάνων. Από εκεί η θέα στη λίμνη Κρεμαστών είναι πραγματικά μοναδική.

Βούτυρο
Φημολογείται ότι το χωριό ονομάστηκε έτσι επειδή κάποιος τοπικός παραγωγός έφτιαχνε κάποτε εκεί φρέσκο βούτυρο. Το μικρό χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά, στη δυτική όχθη του ποταμού Καρπενησιώτη, στη βορειοανατολική πλευρά του όρους Χελιδόνα. Το Βούτυρο είναι γνωστό για τις όμορφες παραδοσιακές εκκλησίες του. Εδώ θα δείτε τη μεγαλύτερη εκκλησία ολόκληρης της Ευρυτανίας, την Αγία Παρασκευή, που κατασκευάστηκε το 1926 και δεσπόζει στην κεντρική πλατεία του χωριού με θέα την κοιλάδα της Ποταμιάς, αλλά και το γραφικό ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη στην ανατολική πλευρά του οικισμού. Αν είστε λάτρεις της άγριας φύσης, αλλά και της άγριας πανίδας, δεν έχετε παρά να ξεκινήσετε την εξερεύνησή σας από αυτό το χωριό, 8 χλμ. μακριά από το Καρπενήσι, καθώς η περιοχή στα βορειοδυτικά του έχει χαρακτηριστεί ως μόνιμο Καταφύγιο Άγριας Ζωής.

Τόρνος
Από τα πιο ενδιαφέροντα χωριά της Ευρυτανίας, ο Τόρνος βρίσκεται 35 χλμ. μακριά από το Καρπενήσι, μέσα σε μία καταπράσινη κοιλάδα. Ο μικρός οικισμός φημίζεται για το πολύ καλό κρασί που παράγουν τα αμπέλια του, αλλά και για τα σηματοδοτημένα μονοπάτια που ξεκινούν από εδώ και «χάνονται» στην καρδιά του δάσους. Επισκεπτόμενοι τον Τόρνο, κάντε μία στάση στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού ή για να επισκεφτείτε την εκκλησία της Αγίας Τριάδας.  Η επικρατέστερη θεωρία για το όνομά του είναι πως προέκυψε από το επίθετο «τορνευτός», που σημαίνει «ομορφοφτιαγμένος».