ΡΕΘΥΜΝΟ
Την ιερότητα και τη σπουδαιότητα του σπηλαίου στην αρχαιότητα πιστοποιούν τα πολύτιμα ευρήματα που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη κατά την πρώτη ανασκαφή το 1885 από τον F. Halbherr. Ο χώρος αναδείχτηκε στη σημερινή του μορφή χάρη στις προσπάθειες του αρχαιολόγου Γιάννη Σακελλαράκη, που το 1982 ξεκίνησε τη δεύτερη ανασκαφή εν μέσω αντίξοων καιρικών συνθηκών. Τα αρχαία ευρήματα – πάμπολλα αφιερώματα, αγγεία, σκεύη, όπλα, νομίσματα, κοσμήματα – βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου προς φύλαξη και συντήρηση. Ανάμεσά τους οι περίφημες χάλκινες ασπίδες του 7ου και 8ου αιώνα που χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες αφιερωμένες στον Δία.
Το σπήλαιο παρουσιάζει στη διαρρύθμισή του τη μορφή αρχαίου ναού. Εσωτερικά χωρίζεται σε τρείς θαλάμους και το άδυτο. Την είσοδό του στολίζουν τρείς επιβλητικοί σταλακτίτες. Στους ντόπιους είναι γνωστό και με το όνομα «Σπηλιάρα της βοσκοπούλας», καθώς, σύμφωνα με μια παράδοση των βοσκών, εκεί κοντά βρίσκεται ο τάφος της γυναίκας του Χαρίδημου, βασιλόπουλου της Κρήτης, ο οποίος την σκότωσε άθελά του όπως περιγράφει στον Ερωτόκριτο ο ποιητής Βιτσέντζος Κορνάρος.
Ιδαίον Άντρο
Στη βορειοδυτική πλευρά του Ψηλορείτη, κοντά στα Ανώγεια Ρεθύμνου και σε υψόμετρο 1.538 μ. βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα σπήλαια της Κρήτης. Το Ιδαίον Άντρο είναι γνωστό από τη μυθολογία ως το μέρος όπου ανατράφηκε ο Δίας. Η Ρέα, η γυναίκα του Κρόνου – κυρίαρχου του τότε κόσμου, έκρυψε εκεί τον γιό της για να τον γλυτώσει από την αδηφάγο μανία του πατέρα του. Οι νύμφες Αδράστεια και Ίδη έτρεφαν τον μικρό θεό με άγριο μέλι και γάλα από την κατσίκα Αμάλθεια. Τη φύλαξη και τη φροντίδα του είχαν οι Ιδαίοι Δάκτυλοι και οι Κουρήτες, που με τις βροντώδεις ασπίδες τους και τους θορυβώδεις χορούς τους μπροστά στη σπηλιά κάλυπταν το κλάμα του μωρού.Την ιερότητα και τη σπουδαιότητα του σπηλαίου στην αρχαιότητα πιστοποιούν τα πολύτιμα ευρήματα που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη κατά την πρώτη ανασκαφή το 1885 από τον F. Halbherr. Ο χώρος αναδείχτηκε στη σημερινή του μορφή χάρη στις προσπάθειες του αρχαιολόγου Γιάννη Σακελλαράκη, που το 1982 ξεκίνησε τη δεύτερη ανασκαφή εν μέσω αντίξοων καιρικών συνθηκών. Τα αρχαία ευρήματα – πάμπολλα αφιερώματα, αγγεία, σκεύη, όπλα, νομίσματα, κοσμήματα – βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου προς φύλαξη και συντήρηση. Ανάμεσά τους οι περίφημες χάλκινες ασπίδες του 7ου και 8ου αιώνα που χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες αφιερωμένες στον Δία.
Το σπήλαιο παρουσιάζει στη διαρρύθμισή του τη μορφή αρχαίου ναού. Εσωτερικά χωρίζεται σε τρείς θαλάμους και το άδυτο. Την είσοδό του στολίζουν τρείς επιβλητικοί σταλακτίτες. Στους ντόπιους είναι γνωστό και με το όνομα «Σπηλιάρα της βοσκοπούλας», καθώς, σύμφωνα με μια παράδοση των βοσκών, εκεί κοντά βρίσκεται ο τάφος της γυναίκας του Χαρίδημου, βασιλόπουλου της Κρήτης, ο οποίος την σκότωσε άθελά του όπως περιγράφει στον Ερωτόκριτο ο ποιητής Βιτσέντζος Κορνάρος.
