Ναυτικά & θαλασσινά μουσεία

Μια ιστορία 5.000 χρόνων

Όλα αλλάζουν μέσα στο χώρο και στο χρόνο, εκτός από τη σχέση του Έλληνα με τη θάλασσα. Η πολυσχιδής αυτή σχέση αποτυπώνεται στα Ναυτικά Μουσεία και Μουσεία της Θάλασσας, διάσπαρτα σε όλη τη χώρα. Ξεκινήστε το ταξίδι στη ναυτική ιστορία της Ελλάδας, από το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος, που στεγάζεται στη Μαρίνα Ζέας, στον Πειραιά. Θαυμάστε εδώ έργα των σημαντικότερων θαλασσογράφων μας, όπως του Βολανάκη, και παρακολουθήστε τη ναυτική δραστηριότητα των Ελλήνων από την προϊστορία έως τις μέρες μας, όπως αυτή ξεδιπλώνεται μέσα από διάφορα αντικείμενα και χάρτες από τον 16ο αιώνα.

Τι θα λέγατε για μια επίσκεψη σε ένα θαλάσσιο θεματικό πάρκο; Επισκεφθείτε το Άλσος Ναυτικής Παράδοσης στον Φλοίσβο για να γνωρίσετε ιστορικά σκάφη, όπως το μοναδικό αντίγραφο αρχαίας τριήρους «Ολυμπιάς» και το καλωδιακό ατμόπλοιο «Θαλής ο Μιλήσιος» που κατασκευάστηκε στις ΗΠΑ το 1909. Επιβιβαστείτε επίσης στο αντιτορπιλικό “Βέλος” που λειτουργεί ως Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα, αλλά και στο θρυλικό Θωρηκτό Αβέρωφ που έχει διαμορφωθεί σε πλωτό ναυτικό μουσείο.

Τα ελληνικά νησιά, γενέτειρες καραβοκύρηδων, θαλασσόλυκων, καπεταναίων και διάσημων εφοπλιστικών οικογενειών, δεν μπορούν παρά να τιμούν την ιστορία της ναυτοσύνης και τη μαγεία της θάλασσας, με μια σειρά θεματικών μουσείων. Ανάμεσα σε αυτά, ξεχωρίζει το Ναυτικό Μουσείο Χίου που αναδεικνύει τη ναυτική ιστορία του νησιού, δίνοντας έμφαση στην περίοδο από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά. Η ιστορία της Χίου είναι αναπόσπαστα δεμένη με την ιστορία των Οινουσσών. Tη σχέση αυτή αποτυπώνει το Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών. Περιεργαστείτε εδώ πλοία των ναπολεόντειων χρόνων που κατασκεύασαν Γάλλοι αιχμάλωτοι στις φυλακές της Αγγλίας, όπλα ταξιδιωτών και μάχης του 18ου και 19ου αιώνα, αλλά και νεότερα μοντέλα πλοίων.

Όταν βρεθείτε στις Κυκλάδες, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε ορισμένα από τα πιο όμορφα ναυτικά μουσεία της χώρας, τα οποία βρίσκονται στη Σαντορίνη, τη Μύκονο, την Άνδρο και τη Μήλο. Στις αίθουσες του Ναυτικού μουσείου Οίας στη Σαντορίνη θα βρείτε σχέδια από τους Σαντορινιούς ταρσανάδες, ακρόπρωρα, σκαλιστές ναυτικές κασέλες, σπάνια έγγραφα, χάρτες, ναυλοσύμφωνα, προικοσύμφωνα και διαθήκες ναυτικών, εξάντες και διάφορα μικροαντικείμενα καθημερινής χρήσης από παλιά ιστιοφόρα. Στο Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου στη Μύκονο, θα δείτε ομοιώματα πλοίων από την προ-Μινωϊκή περίοδο έως τις αρχές του 20ού αιώνα, ιστορικά ναυτιλιακά έγγραφα, σπάνια χαρακτικά και χάρτες, αρχαία αντικείμενα, ναυτικά όργανα και νομίσματα με ναυτικά θέματα από τον 5ο αιώνα π.Χ. έως τον 5ο αιώνα μ.Χ., αλλά και 5.000 περίπου σπάνια βιβλία.

Στο Ναυτικό Μουσείο Άνδρου, στη Χώρα του νησιού, ναυτολόγια, χειρόγραφα ναυτικής εκπαίδευσης, στολές, όργανα ναυσιπλοΐας και υλικό από το εφοπλιστικό γραφείο S. G. Embiricos συνθέτουν μια εξαιρετική συλλογή αντικειμένων. Μετά από αυτά, τα βήματά σας δεν μπορούν παρά να σας οδηγήσουν στο γνωστό μνημείο του Αφανούς Ναύτου το οποίο δεσπόζει στην πλατεία μπροστά από το Μουσείο.

Στο Ναυτικό Μουσείο Μήλου, στο λιμάνι του Αδάμαντα, μπορείτε να βρείτε την Ειρήνη, χαρακτηριστική βάρκα των Κυκλάδων, αλλά και εκθέματα, που ξεκινούν από την προϊστορική εποχή, με εργαλεία από οψιδιανό, προχωρούν στην εποχή της ναυμαχίας της Σαλαμίνας και καταλήγουν στα νεότερα χρόνια. Ανοίξτε πανιά για Σύμη, για το νησί με τη μεγάλη παράδοση στην κατασκευή ξύλινων πλοίων από τα πανάρχαια χρόνια. Εδώ κατασκευάστηκε η Αργώ, το πλοίο της Αργοναυτικής εκστρατείας. Γι’ αυτό και το Ναυτικό Μουσείο Σύμης διαθέτει ειδικό Τμήμα Μαραγκοσύνης, με εργαλεία κοπής και επεξεργασίας του ξύλου, σχέδια μικρών σκαφών κτλ. Οι πρώτοι σπογγαλιείς με σκάφανδρο ήταν επίσης από τη Σύμη. Έτσι, στο Μουσείο μπορείτε να δείτε είδη αλιείας και σπογγαλιείας, ναυτικά αντικείμενα και αρχαία αγγεία βγαλμένα από τη θάλασσα.

Αν επιλέξατε τα νησιά του Ιονίου για τις διακοπές σας, βάλτε στο πρόγραμμά σας τα ναυτικά μουσεία των Επτανήσων. Στη Ζάκυνθο επισκεφθείτε το Ναυτικό και Ιστορικό Μουσείο Ζακύνθου, στη Μπόχαλη, όπου εκτίθενται πίνακες ζωγραφικής με θέμα τη ναυτική μας παράδοση, μινιατούρες πλοίων και ναυτικά όργανα, και το Μιλάνιο Ναυτικό Μουσείο στο Τσιλιβί, το οποίο διαθέτει εντυπωσιακή πινακοθήκη, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, στολές, μοντέλα πλοίων, ξίφη, μετάλλια, πυξίδες, θυρεούς κτλ.

Στην Κέρκυρα, στις Μπενίτσες (12 χλμ από την πόλη), μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το βραβευμένο από το Ινστιτούτο Ερευνών I.R.E.D.A. της Ιταλίας Μουσείο Θαλάσσης που φιλοξενεί στις συλλογές του κοχύλια, απολιθώματα, σφουγγάρια, κοράλλια και ταριχευμένα ψάρια από τον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό και τη Μεσόγειο. Στην Ιθάκη το Ναυτικό Λαογραφικό Μουσείο του Δήμου, εκτός από εκθέματα λαογραφικού ενδιαφέροντος, θα αιχμαλωτίσουν το ενδιαφέρον σας οι χαλκογραφίες του J.H.W. Tischbrein, με μορφές από τα έπη του Ομήρου.

Η ναυτική ιστορία της Κρήτης χάνεται στα βάθη των αιώνων. Για να πάρετε μια γεύση από αυτήν, επισκεφθείτε το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης που βρίσκεται στο Φρούριο Φιρκά στα Χανιά. Εδώ φιλοξενούνται εκατοντάδες εκθέματα από την Ενετοκρατία έως και τη μεταπολεμική περίοδο. Πέραν των νησιών, πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά της ηπειρωτικής Ελλάδας, έχουν συνδέσει την ταυτότητα και την ιστορία τους με τη θάλασσα, και φημίζονται για τη ναυτική τους παράδοση. Αποτίουν το δικό τους φόρο τιμής στη ναυτοσύνη, με τα ναυτικά τους μουσεία που σας περιμένουν να τα γνωρίσετε.

Ανάμεσα σε αυτά, το Ναυτικό Μουσείο Γαλαξιδίου φιλοξενεί μια από τις σημαντικότερες συλλογές οργάνων ναυσιπλοΐας στην Ελλάδα, αλλά και όπλα και κειμήλια από την επανάσταση του 1821, ακρόπρωρα και ζωγραφικούς πίνακες. Βρείτε εδώ το περίφημο "Χρονικό του Γαλαξιδίου" που αφηγείται την ιστορία του Γαλαξιδίου από τον 10ο έως και τον 18ο αιώνα.

Στην αρχαία Νεάπολη δημιουργήθηκαν οι πρώτες χερσαίες ναυπηγικές μονάδες στις βόρειες ακτές του Αιγαίου, με την ξυλεία της Θάσου. Σήμερα το Ναυτικό Μουσείο Καβάλας διαθέτει, μεταξύ άλλων, τρία παραδοσιακά σκάφη που ενσωματώνουν στοιχεία της τοπικής ναυπηγικής παράδοσης και έχουν χαρακτηριστεί ως μνημεία. Στο Λιτόχωρο, στην Πιερία με το Ναυτικό Μουσείο του, μπορείτε να θαυμάσετε έργα ξυλοναυπηγικής, ναυτικά εργαλεία και σπάνια αντικείμενα καθώς και υλικό άυλης ναυτικής πολιτιστικής κληρονομιάς (ήθη – έθιμα – τρόπο ζωής – τραγούδια). Τελευταίος σταθμός στο ταξίδι μας, είναι η Σκιάθος, με το νεοσύστατο Μουσείο Ναυτικής και Πολιτιστικής Παράδοσης Σκιάθου, που στεγάζεται στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπούρτζι του νησιού. Γνωρίστε μέσα από τις συλλογές του, την Ναυπηγική και Ναυτική ιστορία της κοσμοπολίτισσας των Σποράδων.