ΑΡΑΧΟΒΑ
Σε αυτό το ανέγγιχτο από το χρόνο τοπίο θα ανακαλύψετε δύο μεγαλειώδεις βυζαντινές εκκλησίες, διακοσμημένες με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά πάνω σε χρυσό βάθος (10ος-11ος αιώνας). Όλη η βυζαντινή πολυτέλεια σε ένα μοναστήρι, που κατοικείται ακόμα και αναδείχτηκε πρόσφατα χάρις σε μια ακόμη πετυχημένη αναστήλωση.
Το μοναστήρι ιδρύθηκε προς τα μέσα του 10ου αιώνα από τον ασκητή Όσιο Λουκά το Στειριώτη. Το σώμα του, που είχε κλαπεί από τους Σταυροφόρους το 13ο αιώνα φυλάχθηκε για αιώνες στο Βατικανό, απ’ όπου επέστρεψε πρόσφατα και εκτίθεται πια μέσα στο καθολικό του μοναστηριού.
Οι 2 εκκλησίες του συγκροτήματος είναι ενωμένες και επικοινωνούν εσωτερικά μεταξύ τους. Πιο παλιά είναι αυτή της Παναγίας (μέσα 10ου αιώνα), ενώ η μεγαλύτερη, αφιερωμένη στον ιδρυτή του μοναστηριού κτίστηκε λίγο αργότερα (αρχές 11ου). Η εκκλησία της Παναγίας είναι πραγματικά ένα από τα αριστουργήματα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Αποτελεί την κορύφωση αυτού που ονομάζεται “πλινθοπερίκλειστη” τοιχοποιία, όπου οι καλά δουλεμένες πέτρες περιβάλλονται από τούβλα (πλίνθοι), τα οποία σχηματίζουν ολόκληρες σειρές από διακοσμητικά μοτίβα. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι αυτή η εκκλησία αποτέλεσε το πρότυπο για όλες τις κλασικές βυζαντινές εκκλησίες της νότιας Ελλάδας.
Αν η εκκλησία της Παναγίας εντυπωσιάζει με την εξωτερική της εμφάνιση, το καθολικό του μοναστηριού εκπλήσσει με το εσωτερικό του. Οι τοίχοι στο κάτω μέρος είναι καλυμμένοι με πολύχρωμες μαρμάρινες πλάκες, ενώ οι οροφές“φωτίζονται” χάρις στα ψηφιδωτά χρυσού βάθους (11ος αιώνας).
Δεν πρόκειται για μια απλή διακόσμηση, αλλά για θρησκευτικές σκηνές, οι οποίες επιλέχτηκαν και σχεδιάστηκαν σύμφωνα με αυστηρούς κανόνες που οι αγιογράφοι ακολουθούν μέχρι σήμερα. Βυζαντινή ζωγραφική δεν σημαίνει αναγκαστικά αυστηρότητα και ακινησία. Οι καλλιτέχνες της εποχής ποτέ δεν έπαψαν να εμπνέονται από την αρχαία τέχνη, τις αρμονικές της αναλογίες και την κομψότητά της. Η βυζαντινή τέχνη είναι η μόνη ευρωπαϊκή τέχνη που ξεκινά από το τέλος της αρχαιότητας και καταλήγει στην Αναγέννηση, συνδέοντας έτσι τον αρχαίο κόσμο με τους νεότερους χρόνους.
Πριν φύγετε μην ξεχάσετε να κατεβείτε στην κρύπτη, που βρίσκεται κάτω από τη μεγάλη εκκλησία. Εδώ δεν υπάρχουν ψηφιδωτά αλλά τοιχογραφίες με παρόμοια θεματολογία σε διαφορετικό όμως στιλ, πιο συναισθηματικά φορτισμένες, πιο εκφραστικές, κάτι που αποδεικνύει τον πλούτο και την ποικιλία της βυζαντινής τέχνης.
Μοναστήρι Οσίου Λουκά
Βυζαντινά αριστουργήματα στους πρόποδες του Παρνασσού
Στο δρόμο για το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού και τους Δελφούς, 13 χλμ. πριν από την Αράχοβα, εγκαταλείψτε τον κεντρικό δρόμο και στρίψτε προς Δίστομο και Στύρι. Μετά από 9 χλμ. θα αντικρίσετε ένα από τα πιο εντυπωσιακά μνημεία της Μεσογείου: το μοναστήρι του Οσίου Λουκά χτισμένο σε μια ειδυλλιακή κοιλάδα γεμάτη ελιές. Όπως και οι αρχαίοι ναοί, έτσι και τα βυζαντινά μοναστήρια ιδρύονταν σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, πάντα σε αρμονία με τον περιβάλλοντα χώρο.Σε αυτό το ανέγγιχτο από το χρόνο τοπίο θα ανακαλύψετε δύο μεγαλειώδεις βυζαντινές εκκλησίες, διακοσμημένες με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά πάνω σε χρυσό βάθος (10ος-11ος αιώνας). Όλη η βυζαντινή πολυτέλεια σε ένα μοναστήρι, που κατοικείται ακόμα και αναδείχτηκε πρόσφατα χάρις σε μια ακόμη πετυχημένη αναστήλωση.
Το μοναστήρι ιδρύθηκε προς τα μέσα του 10ου αιώνα από τον ασκητή Όσιο Λουκά το Στειριώτη. Το σώμα του, που είχε κλαπεί από τους Σταυροφόρους το 13ο αιώνα φυλάχθηκε για αιώνες στο Βατικανό, απ’ όπου επέστρεψε πρόσφατα και εκτίθεται πια μέσα στο καθολικό του μοναστηριού.
Οι 2 εκκλησίες του συγκροτήματος είναι ενωμένες και επικοινωνούν εσωτερικά μεταξύ τους. Πιο παλιά είναι αυτή της Παναγίας (μέσα 10ου αιώνα), ενώ η μεγαλύτερη, αφιερωμένη στον ιδρυτή του μοναστηριού κτίστηκε λίγο αργότερα (αρχές 11ου). Η εκκλησία της Παναγίας είναι πραγματικά ένα από τα αριστουργήματα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Αποτελεί την κορύφωση αυτού που ονομάζεται “πλινθοπερίκλειστη” τοιχοποιία, όπου οι καλά δουλεμένες πέτρες περιβάλλονται από τούβλα (πλίνθοι), τα οποία σχηματίζουν ολόκληρες σειρές από διακοσμητικά μοτίβα. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι αυτή η εκκλησία αποτέλεσε το πρότυπο για όλες τις κλασικές βυζαντινές εκκλησίες της νότιας Ελλάδας.
Αν η εκκλησία της Παναγίας εντυπωσιάζει με την εξωτερική της εμφάνιση, το καθολικό του μοναστηριού εκπλήσσει με το εσωτερικό του. Οι τοίχοι στο κάτω μέρος είναι καλυμμένοι με πολύχρωμες μαρμάρινες πλάκες, ενώ οι οροφές“φωτίζονται” χάρις στα ψηφιδωτά χρυσού βάθους (11ος αιώνας).
Δεν πρόκειται για μια απλή διακόσμηση, αλλά για θρησκευτικές σκηνές, οι οποίες επιλέχτηκαν και σχεδιάστηκαν σύμφωνα με αυστηρούς κανόνες που οι αγιογράφοι ακολουθούν μέχρι σήμερα. Βυζαντινή ζωγραφική δεν σημαίνει αναγκαστικά αυστηρότητα και ακινησία. Οι καλλιτέχνες της εποχής ποτέ δεν έπαψαν να εμπνέονται από την αρχαία τέχνη, τις αρμονικές της αναλογίες και την κομψότητά της. Η βυζαντινή τέχνη είναι η μόνη ευρωπαϊκή τέχνη που ξεκινά από το τέλος της αρχαιότητας και καταλήγει στην Αναγέννηση, συνδέοντας έτσι τον αρχαίο κόσμο με τους νεότερους χρόνους.
Πριν φύγετε μην ξεχάσετε να κατεβείτε στην κρύπτη, που βρίσκεται κάτω από τη μεγάλη εκκλησία. Εδώ δεν υπάρχουν ψηφιδωτά αλλά τοιχογραφίες με παρόμοια θεματολογία σε διαφορετικό όμως στιλ, πιο συναισθηματικά φορτισμένες, πιο εκφραστικές, κάτι που αποδεικνύει τον πλούτο και την ποικιλία της βυζαντινής τέχνης.
