Χειροποίητο γλυκό του κουταλιού: η απόλαυση του καλοκαιριού!
Το γλυκό του κουταλιού το δοκίμασα πολύ μικρή. Στον κήπο του σπιτιού μου ο παππούς είχε φυτέψει 2 βερυκοκιές που έκαναν πολύ νόστιμα βερίκοκα και που είχαν το «κουκούτσι αμύγδαλο». Κάθε καλοκαίρι η μητέρα μου μάζευε τα καλύτερα βερύκοκα όσο ακόμα ήταν αγουρωπά και τα έφτιαχνε γλυκό του κουταλιού.
Τα γινομένα τα μάζευαν οι γειτόνισες και τα έφτιαχναν μαρμελάδα. Τη θυμάμαι με πόση αγάπη και υπομονή έκανε αυτή τη δουλειά.. Τα καθάριζε, τα έβαζε για λιγο στο ασβεστόνερο για να σφίξουν και μετά για να φτιάξει το γλυκό τα έβαζε στη μεγάλη βαρειά κατσαρόλα που είχε γι’ αυτή τη δουλειά. Αντί για αμύγδαλα χρησιμοποιούσε τα κουκούτσια του βερύκοκου που τα έσπαζε με ένα ξύλινο σφυράκι και έτοιμο το γλυκό. Η γλυκειά μυρωδιά του βερύκοκου πλανιόταν για μέρες στο σπίτι. Και είχε ένα χρώμα .... Η θεία Ασημίνα πάλι έφτιαχνε γλυκό κεράσι και βύσσινο από τα δέντρα που είχε και αυτή στην αυλή της ενώ η γιαγιά Ελενίτσα έφτιαχνε το καλύτερο γλυκό σταφύλι με μπόλικο αμύγδαλο.
Το σερβίρισμα του γλυκού του κουταλιού την δεκαετία του 50’ εξακολουθούσε να είναι μια ιεροτελεστία. Συνήθως ήταν κλειδωμένο σε κάποιο ντουλάπι για να μην το ξετρυπώνουν τα παιδιά του σπιτιού. Εμφανιζόταν όταν ερχόντουσαν επισκέψεις στο σπίτι. Ειδικό βάζο με κουταλάκια να κρέμονται από το λαιμό του και ειδικά πιατάκια κρυστάλλινα. Μάλλον το όνομα το πήρε από αυτά τα κουταλάκια που έπαιρναν οι επισκέπτες και σερβιρίζονταν κατευθείαν από το βάζο. Γλυκό του κουταλιού! Ποτέ δεν μπόρεσα να βρώ το αντίστοιχο όνομα σε άλλες γλώσσες. Αυτό του δίνει μια μοναδικότητα.
Σιγά σιγά άρχισε να χάνει την πρωτοκαθεδρία στο σπίτι. Από τη δεκατία του 60 που το ηλεκτρικό ψυγείο είχε μπει για τα καλά στα σπίτια των Ελληνικών πόλεων άρχισαν να φτιάχνονται και να διατηρούνται γλυκά με υλικά που ήθελαν ψυγείο. Γλυκά με συνταγές που πολλές ήλθαν από το εξωτερικό. Το γλυκό του κουταλιού άρχισε να παραμερίζεται και να θεωρείται ντεμοντέ όπως και τόσο άλλα πράγματα αυθεντικά ελληνικά. Ξεχάστηκε από τα περισσότερα νοικοκυριά.
Πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι οι Έλληνες να το θυμηθούν και πάλι και να το εκτιμήσουν γιατί είναι το πιό υγιεινό από τα γλυκά. Γυναικείοι κυρίως συνεταιρισμοί σε όλη την Ελλάδα άρχισαν να φτιάχνουν γλυκά του κουταλιού με φρούτα και λαχανικά που παράγει ο κάθε τόπος, την κάθε εποχή. Το γλυκό του κουταλιού έγινε και πάλι της μόδας. Νερατζάκι πράσινο, συκαλάκι, κυδώνι, νεράτζι σε ρολλά, καρυδάκι, περγαμόντο, φράπα, φράουλα, αλλά και κολοκύθι, μελιτζανάκι, ντοματάκι, καρπούζι και ότι άλλο φανταστεί ο νους μας. Το καθε ένα με την ξεχωριστή γεύση του και το χρώμα του.
Θα σας πρότεινα αν δεν έχετε δοκιμάσει γλυκό από λεμονανθούς της Χίου και τριαντάφυλλο που φτιάχνουν οι καλόγηροι στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, στη λίμνη Δόξα στον Φενεό. Μοναδικές γεύσεις.
Σιγά-σιγά έμαθα κι εγώ να φτιάχνω γλυκά του κουταλιού. Λεμόνι από τον κήπο μου με την συνταγή της Κουλίτσας, νεράτζι, κεράσι, σταφύλι αλλά και βύσσινο με τη συνταγή της μαμάς που γίνεται και βυσσινάδα. Μου αρέσει η γεύση τους αλλά και όλη η διαδικασία. Να βρεθεί το κατάλληλο φρούτο στην εποχή του, η αγωνία να δεθεί σωστά το σιρόπι, να μπει στα ανάλογα βάζα και μετά το καλύτερο. Να βλέπω τα έτοιμα βάζα με τα πολύχρωμα σιρόπια, στολισμένα, με το καπελάκι τους, δεμένα με την ταιριαστή κορδέλλα ή την κίπερη και την ετικέτα, που πάντα γράφει την ημερομηνία παραγωγής. Μου αρέσει να τα προσφέρω όχι βέβαια στο βάζο με τα κουταλάκια. Δυστυχώς το βάζο της μαμάς δεν υπάρχει πιά. Η φίλη μου η Μαρία μου έχει κάνει δώρο όμως πιατάκια κρυστάλλινα όπως αυτά που είχαμε παλιά και σερβίρω σε αυτά τα γλυκά μου. Τα προσφέρω στη βεράντα με θέα τη θάλασσα, τα καλοκαιρινά απογεύματα μετά το μεσημεριανό ύπνο, πάνω σε χύμα γιαούρτι παγωμένο. Τη γεύση τους θα ζήλευε και το καλύτερο παγωτό. Μόνο γλυκό βερύκοκο δεν τόλμησα ποτέ να κάνω. Ίσως γιατί ο κήπος με τις βερυκοκιές δεν υπάρχει πιά ή μάλλον γιατί δυστυχώς ξέχασα να ζητήσω την συνταγή από τη μητέρα μου.
Νανά Γεντίμη
