ΓΡΕΒΕΝΑ
Ορεινό ή ημιορεινό στο μεγαλύτερο μέρος του, το έδαφος των Γρεβενών ευνοεί την κτηνοτροφία, η οποία υπήρξε για πολλούς αιώνες κύρια ασχολία των κατοίκων, ιδιαίτερα των Βλάχων και των Κοπατσαραίων. Τα μεγάλα τσελιγκάτα περνούσαν τους θερινούς μήνες στα βοσκοτόπια της Πίνδου, ενώ τον χειμώνα κατέβαιναν στα πεδινά της Θεσσαλίας. Δημιουργήθηκε έτσι μια σπουδαία τυροκομική παράδοση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με την παραγωγή εύγευστων προϊόντων, κυρίως από αιγοπρόβειο γάλα, πολλά από τα οποία ανήκουν στην κατηγορία των Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ).
Το ανεβατό ΠΟΠ παράγεται αποκλειστικά στην περιοχή των Γρεβενών -και στη γειτονική Επαρχία Βοΐου της Κοζάνης- από αιγοπρόβειο ή κατσικίσιο γάλα των ίδιων περιοχών. Πρόκειται για λευκό, μαλακό τυρί, χωρίς σχήμα και φλούδα, με σχεδόν κρεμώδη και κοκκώδη υφή, που θα το βρειτε σε όλες τις ταβέρνες των Γρεβενών και χαρακτηρίζεται από τη δροσερή, ορεκτικά υπόξινη γεύση του.
Ο μπάτζος ΠΟΠ αποτελεί κι αυτός μέρος της τυροκομικής παράδοσης των Γρεβενών. Πήρε το όνομά του από τα «μπατζαριά», τα πρόχειρα τυροκομεία που έστηναν οι νομάδες κτηνοτρόφοι, στα βουνά της Δυτικής και της Κεντρικής Μακεδονίας. Είναι ημίσκληρο τυρί άλμης από μερικώς αποβουτυρωμένο αιγοπρόβειο γάλα, χωρίς φλούδα, με συνήθως υπόλευκη μάζα, με πολλές μικρές οπές και πικάντικη, χαρακτηριστικά αλμυρή γεύση, και θα το απολαύσετε ιδανικά ψημένο στη σχάρα ή στο τηγάνι.
Από το γευστικό οπλοστάσιο των γρεβενιώτικων τυροκομείων δεν λείπει το δημοφιλέστερο ελληνικό τυρί, η φέτα ΠΟΠ, όπως και το κασέρι ΠΟΠ, που είναι ιδιαίτερα αγαπητό στη βόρεια Ελλάδα και παράγεται με την τεχνική της θερμαινόμενης τυρόμαζας, κυρίως από πρόβειο γάλα. Στην περιοχή παράγονται επίσης κεφαλογραβιέρα ΠΟΠ, μυζήθρα, ανθότυρο, μαλακά και σκληρά τυριά από κατσικίσιο γάλα, βούτυρο και γιαούρτι, όλα από γάλατα της περιοχής.
Το πλούσιο σε λιπαρά τυρόγαλα από τον μπάτζο ή το κασέρι (ή και το πιο «αδύνατο» από τη φέτα), στο οποίο προστίθεται πλήρες αιγοπρόβειο γάλα ή κρέμα, μετατρέπεται στο γευστικότατο, παχύ μανούρι ΠΟΠ. Σε σχήμα κυλινδρικού μπαστουνιού, με ολόλευκη, μαλακή και συμπαγή μάζα, χωρίς οπές, γαλατένια αρώματα και γεμάτη, διακριτικά αλμυρή, παρουσία στο στόμα, καταναλώνεται είτε μόνο του, είτε σε μαγειρικές.
Τα Γρεβενά είναι επίσης γνωστά για τα μανιτάρια τους. Τα πυκνά δάση της περιοχής, αλλά και οι παραποτάμιες εκτάσεις φιλοξενούν μια απίστευτη ποικιλία ειδών που μπορεί να ξεπερνούν τις 2.000, χωρίς βέβαια να είναι όλα βρώσιμα. Πρακτικά, περίπου 50 είδη συλλέγονται και από αυτά τα 20 σε ποσότητες που παρουσιάζουν εμπορικό ενδιαφέρον. Η συλλογή μανιταριών έχει μετατραπεί, ειδικά τα τελευταία χρόνια, σε ένα είδος τοπικού «αθλήματος» στο οποίο οι φιλόξενοι ντόπιοι είναι πρόθυμοι να μυήσουν κάθε νεοφερμένο. Ανακαλύψτε στο κέντρο των Γρεβενών τα εξειδικευμένα καταστήματα που πωλούν μανιταροπροϊόντα και παράλληλα διοργανώνουν εξορμήσεις με έμπειρους οδηγούς για αναζήτηση μανιταριών και γνωριμία με τον υπέροχο κόσμο τους. Ιδανικές εποχές το φθινόπωρο και η άνοιξη, κυρίως μετά από βροχές, μια και ο αγαπημένος μύκητας έχει ανάγκη την υγρασία για να αναπτυχθεί.
Ακόμα, παρά τις σχετικά περιορισμένες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, τα Γρεβενά φημίζονται για τα σιτηρά και κυρίως τα όσπρια που παράγουν, ενώ οι τοπικοί συνεταιρισμοί γυναικών παρασκευάζουν πέτουρα (χυλοπίτες) και τραχανά, γλυκό και ξινό.
Τοπικά προϊόντα Γρεβενών
Μοναδικά τυριά ΠΟΠ και ένας θησαυρός άγριων μανιταριώνΟρεινό ή ημιορεινό στο μεγαλύτερο μέρος του, το έδαφος των Γρεβενών ευνοεί την κτηνοτροφία, η οποία υπήρξε για πολλούς αιώνες κύρια ασχολία των κατοίκων, ιδιαίτερα των Βλάχων και των Κοπατσαραίων. Τα μεγάλα τσελιγκάτα περνούσαν τους θερινούς μήνες στα βοσκοτόπια της Πίνδου, ενώ τον χειμώνα κατέβαιναν στα πεδινά της Θεσσαλίας. Δημιουργήθηκε έτσι μια σπουδαία τυροκομική παράδοση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με την παραγωγή εύγευστων προϊόντων, κυρίως από αιγοπρόβειο γάλα, πολλά από τα οποία ανήκουν στην κατηγορία των Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ).
Το ανεβατό ΠΟΠ παράγεται αποκλειστικά στην περιοχή των Γρεβενών -και στη γειτονική Επαρχία Βοΐου της Κοζάνης- από αιγοπρόβειο ή κατσικίσιο γάλα των ίδιων περιοχών. Πρόκειται για λευκό, μαλακό τυρί, χωρίς σχήμα και φλούδα, με σχεδόν κρεμώδη και κοκκώδη υφή, που θα το βρειτε σε όλες τις ταβέρνες των Γρεβενών και χαρακτηρίζεται από τη δροσερή, ορεκτικά υπόξινη γεύση του.
Ο μπάτζος ΠΟΠ αποτελεί κι αυτός μέρος της τυροκομικής παράδοσης των Γρεβενών. Πήρε το όνομά του από τα «μπατζαριά», τα πρόχειρα τυροκομεία που έστηναν οι νομάδες κτηνοτρόφοι, στα βουνά της Δυτικής και της Κεντρικής Μακεδονίας. Είναι ημίσκληρο τυρί άλμης από μερικώς αποβουτυρωμένο αιγοπρόβειο γάλα, χωρίς φλούδα, με συνήθως υπόλευκη μάζα, με πολλές μικρές οπές και πικάντικη, χαρακτηριστικά αλμυρή γεύση, και θα το απολαύσετε ιδανικά ψημένο στη σχάρα ή στο τηγάνι.
Από το γευστικό οπλοστάσιο των γρεβενιώτικων τυροκομείων δεν λείπει το δημοφιλέστερο ελληνικό τυρί, η φέτα ΠΟΠ, όπως και το κασέρι ΠΟΠ, που είναι ιδιαίτερα αγαπητό στη βόρεια Ελλάδα και παράγεται με την τεχνική της θερμαινόμενης τυρόμαζας, κυρίως από πρόβειο γάλα. Στην περιοχή παράγονται επίσης κεφαλογραβιέρα ΠΟΠ, μυζήθρα, ανθότυρο, μαλακά και σκληρά τυριά από κατσικίσιο γάλα, βούτυρο και γιαούρτι, όλα από γάλατα της περιοχής.
Το πλούσιο σε λιπαρά τυρόγαλα από τον μπάτζο ή το κασέρι (ή και το πιο «αδύνατο» από τη φέτα), στο οποίο προστίθεται πλήρες αιγοπρόβειο γάλα ή κρέμα, μετατρέπεται στο γευστικότατο, παχύ μανούρι ΠΟΠ. Σε σχήμα κυλινδρικού μπαστουνιού, με ολόλευκη, μαλακή και συμπαγή μάζα, χωρίς οπές, γαλατένια αρώματα και γεμάτη, διακριτικά αλμυρή, παρουσία στο στόμα, καταναλώνεται είτε μόνο του, είτε σε μαγειρικές.
Τα Γρεβενά είναι επίσης γνωστά για τα μανιτάρια τους. Τα πυκνά δάση της περιοχής, αλλά και οι παραποτάμιες εκτάσεις φιλοξενούν μια απίστευτη ποικιλία ειδών που μπορεί να ξεπερνούν τις 2.000, χωρίς βέβαια να είναι όλα βρώσιμα. Πρακτικά, περίπου 50 είδη συλλέγονται και από αυτά τα 20 σε ποσότητες που παρουσιάζουν εμπορικό ενδιαφέρον. Η συλλογή μανιταριών έχει μετατραπεί, ειδικά τα τελευταία χρόνια, σε ένα είδος τοπικού «αθλήματος» στο οποίο οι φιλόξενοι ντόπιοι είναι πρόθυμοι να μυήσουν κάθε νεοφερμένο. Ανακαλύψτε στο κέντρο των Γρεβενών τα εξειδικευμένα καταστήματα που πωλούν μανιταροπροϊόντα και παράλληλα διοργανώνουν εξορμήσεις με έμπειρους οδηγούς για αναζήτηση μανιταριών και γνωριμία με τον υπέροχο κόσμο τους. Ιδανικές εποχές το φθινόπωρο και η άνοιξη, κυρίως μετά από βροχές, μια και ο αγαπημένος μύκητας έχει ανάγκη την υγρασία για να αναπτυχθεί.
Ακόμα, παρά τις σχετικά περιορισμένες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, τα Γρεβενά φημίζονται για τα σιτηρά και κυρίως τα όσπρια που παράγουν, ενώ οι τοπικοί συνεταιρισμοί γυναικών παρασκευάζουν πέτουρα (χυλοπίτες) και τραχανά, γλυκό και ξινό.
