ΑΜΟΡΓΟΣ

Η Γαστρονομία της Αμοργού

Το νησί του Απέραντου Γαλάζιου που μάγεψε το σκηνοθέτη Λικ Μπεσόν, με τις υπέροχες παραλίες και τα κρυστάλλινα νερά, τη μοναδική γραφικότητά του και μια θέα που κόβει την ανάσα, διαθέτει εκτός των άλλων μια πλούσια γαστρονομική παράδοση που από μόνη της είναι λόγος για να το επισκεφτείς τουλάχιστον για μια φορά.

Με ιδιαίτερες μυρωδιές και γεύσεις που οφείλονται στα γευστικά, ντόπια προϊόντα και τις ποιοτικές πρώτες ύλες, η γαστρονομία της Αμοργού συνδυάζει λαχταριστές συνταγές της τοπικής παράδοσης όσο και πιάτα με μια πιο σύγχρονη προσέγγιση.

Εκλεκτά τυριά

Στο ορεινό και βραχώδες νησί της Αμοργού οι κτηνοτρόφοι διατηρούν 13.000 αιγοπρόβατα, τα οποία παράγουν μια μεγάλη ποσότητα γάλακτος, σημαντικό ποσοστό του οποίου μετατρέπεται σε εξαιρετικής ποιότητας τυριά. Η παραδοσιακή διαδικασία τυροκόμησης τούς χαρίζει πλούσια γεύση και έντονο χαρακτήρα.

Από τα πλέον αναγνωρίσιμα τυριά της Αμοργού είναι το αμοργιανό, που θυμίζει το κεφαλοτύρι και η μαλάκα, μια ντόπια παραλλαγή της μυζήθρας. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν το ξινότυρο, ξινομυζήθρα δηλαδή, που έχει στεγνώσει στον αέρα για αρκετές εβδομάδες και έχει σκληρύνει, καθώς και η κοπανιστή, ένα κλασικό παραδοσιακό τυρί των Κυκλάδων που στην Αμοργό παρουσιάζεται σε μια λιγότερο πικάντικη παραλλαγή σε σχέση με το αντίστοιχο φημισμένο τυρί της Μυκόνου.

Ποιοτικά κρέατα

Τα αιγοπρόβατα που ζουν στα εδάφη της Αμοργού παίζουν σημαντικό ρόλο σε διάφορες τοπικές συνταγές. Για παράδειγμα, το περίφημο πατατάτο κατσαρόλας είναι ένα πιάτο με αρνί, πατάτες και κόκκινη σάλτσα αρωματισμένη με κανέλα που σερβίρεται σε γάμους και πανηγύρια. Στο γιορτινό τραπέζι του Πάσχα κυριαρχεί το κατσίκι γεμιστό με ρύζι, εντόσθια και μια νοστιμότατη ποικιλία από ντόπια αρωματικά βότανα.

Κατ’ εξοχήν παραδοσιακό αμοργιανό πιάτο είναι και το ξιδάτο, μια λιγότερο έντονη εκδοχή του πατσά, με το ξίδι, φυσικά, να κυριαρχεί. Οι ντόπιοι το προσφέρουν ως σούπα ύστερα από την ολονυχτία, την παραμονή των μεγάλων θρησκευτικών εορτών, ενώ, ακόμα και ο γνωστός σε όλους παστουρμάς παράγεται εδώ από κατσικίσιο ή πρόβειο κρέας, και όχι βουβαλίσιο ως είθισται.

Ολόφρεσκα ψάρια

Ένα νησί στην καρδιά του Αιγαίου, ωστόσο, διαθέτει στη γαστρονομική του φαρέτρα και πολλά φρέσκα ψάρια. Οι ψαράδες της Αμοργού επιστρέφουν με τις τράτες τους στη στεριά φορτωμένοι άφθονους ροφούς, συναγρίδες, βλάχους, παλαμίδες και μικρούς τόνους.

Χαρακτηριστικά θαλασσινά πιάτα του νησιού αποτελούν το δημοφιλές σαβόρι, που γίνεται κυρίως με μπαρμπούνια, ή εναλλακτικά με γόπες, καθώς και η αμοργιανή κακαβιά. Η γνωστή ψαρόσουπα, η οποία εδώ στο νησί μαγειρεύεται με σκορπίνες, πετρόψαρα, χάνους, λύχνους, πέρκες ή κυνηγούς. Εκλεκτοί μεζέδες είναι και τα φρέσκα καλαμάρια και χταπόδια που απαντώνται στις θάλασσες του νησιού.

Ιδιαίτερα παραδοσιακά πιάτα και μοναδικά γλυκά με τη σφραγίδα του νησιού

Τα όσπρια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής των κατοίκων της Αμοργού, ένα είναι ωστόσο ο βασιλιάς της διατροφικής πυραμίδας. Το -συγγενές με το μπιζέλι- κατσούνι, ένα ιδιαίτερο τοπικό προϊόν, το οποίο οι μικροπαραγωγοί του νησιού καλλιεργούν σε πεδινές εκτάσεις. Αποτελεί τη βάση για την περίφημη φάβα, μία αμοργιανή συνταγή που προσδοκά να κατοχυρωθεί ως Προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι ιδιαίτερα θρεπτικό, έχει βελούδινη υφή και φημίζεται για τη νοστιμιά του. Από την αμοργιανή φάβα εξάλλου παρασκευάζονται και οι φαβοκεφτέδες. Παρόμοιας φιλοσοφίας με τους ντοματοκεφτέδες, η γεύση τους εμπλουτίζεται από τα βότανα και μυρωδικά που φύονται στα χωράφια του νησιού.

Δημοφιλές παραδοσιακό πιάτο είναι και ο κοφτός, ένα είδος χυλού το οποίο αποτελείται από αποφλοιωμένο σιτάρι που έχει μουλιάσει και χτυπηθεί στο γουδί, προτού βράσει μαζί με ντόπια μυζήθρα. Σερβίρεται με σοταρισμένα κρεμμύδια και τριμμένο τυρί για ακόμα καλύτερη γεύση και εμφάνιση. Αποτελεί αμοργιανό έδεσμα, το οποίο σερβίρεται την Πρωτοχρονιά και την ημέρα του πανηγυριού της Αγίας Παρασκευής, ενώ θα το βρείτε σε αρκετές από τις ταβέρνες του νησιού.

Μεταξύ των προϊόντων του νησιού που ξεχωρίζουν για την εξαιρετική ποιότητά τους συγκαταλέγεται και το ελαιόλαδο, η ποσότητα του οποίου αγγίζει τους 30 τόνους ετησίως, σε ένα υπερσύγχρονο συνεταιριστικό ελαιοτριβείο.

Πολύ γνωστό είναι και το θυμαρίσιο μέλι του νησιού, ενώ εξίσου ποιοτικό είναι και το μέλι ανθέων, εξαιτίας της πληθώρας βοτάνων αλλά και του αρωματικού φασκόμηλου που συναντάμε στην περιοχή της Λαγκάδας.

Απαραίτητο συνοδευτικό στα παραδοσιακά πιάτα δεν γίνεται να μην είναι η ψημένη ρακή της Αμοργού, η φήμη της οποίας ξεπερνά τα σύνορα του νησιού. Η μείξη ρακής, μελιού ντόπιας παραγωγής, ζάχαρης και κανέλας δημιουργούν έναν συνδυασμό πραγματικά ακαταμάχητο.

Τίποτα δεν ολοκληρώνει ένα απολαυστικό γεύμα καλύτερα από μερικά παραδοσιακά γλυκά και η Αμοργός διαθέτει εξαιρετική ποικιλία. Η πιο διάσημη επιλογή είναι τα φημισμένα ξεροτήγανα, οι αμοργιανές δίπλες, που έρχονται διπλωμένες σε διαφορετικά σχήματα -όπως φιόγκους και τριαντάφυλλα- μελωμένες και καλυμμένες με σουσάμι και κανέλα. Εξίσου δημοφιλές είναι και το ντόπιο παστέλι που διαφέρει από τα υπόλοιπα, καθώς, εκτός από μέλι και καθαρισμένο σουσάμι, περιέχει και κύμινο. Δοκιμάστε ακόμα τοπικά λουκούμια, αλλά και μεθυσμένα αμοργιανά, δηλαδή μια παραλλαγή των καλτσουνιών, όπως και φουσκόπιτες, δηλαδη τηγανίτες με μέλι και σουσάμι.