ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Η ακριβής ημερομηνία κατασκευής του καλύπτεται από την αχλή του χρόνου. Η αρχική υπόθεση πως, ίσως, να είναι βενετσιάνικης κατασκευής δεν γίνεται αποδεκτή από τους αρχαιολόγους. Το πιθανότερο είναι πως κατασκευάστηκε στην πρώιμη οθωμανική περίοδο, κάπου μετά το 1530. Υπάρχει η άποψη πως αρχιτέκτονας του σπουδαίου αυτού αμυντικού φρουρίου ήταν ο Μιμάρ Σινάν, ο οποίος είχε ανεγείρει και τον, πολύ όμοιο με τον Λευκό Πύργο, Πύργο της Valona στην Αλβανία. Το σίγουρο είναι πως το επιβλητικό αρχιτεκτόνημα χτίστηκε επάνω σε προϋπάρχον βυζαντινό κτίσμα.
Ένας οκταγωνικός, χαμηλός περίβολος και τρεις συμπληρωματικοί πύργοι που υπήρχαν στην αρχική μορφή του αρχιτεκτονήματος, γκρεμίστηκαν στην αρχή του 20ου αιώνα. Σε αυτόν τον εξωτερικό περίβολο εικάζεται πως ήταν τοποθετημένα βαρέα πυροβόλα τα οποία ήλεγχαν το λιμάνι και την ακτογραμμή.
Αρχικά ονομάστηκε Πύργος του Λέοντος, σηματοδοτώντας την αίγλη της οθωμανικής στρατιωτικής μηχανής. Κατά τον 17ο αιώνα ονομάστηκε, ατύπως, Φρούριο της Καλαμαριάς. Μετά το 1826 ονομάζεται Kanli-Kule, πύργος του αίματος δηλαδή. Το σημερινό του όνομα κρύβει μια σπουδαία ανθρώπινη ιστορία. Ο Εβραίος, έγκλειστος στον Πύργο, Nathan Guidili αναλαμβάνει να τον εξωραΐσει ολομόναχος, βάφοντάς τον λευκό. Κερδίζει για αυτό του το έργο την ελευθερία του και, οπωσδήποτε, μια καλή υστεροφημία.
Ο Λευκός Πύργος, εκτός από σπουδαίο αρχιτεκτονικό μνημείο, είναι και σημείο αναφοράς της Θεσσαλονίκης. Όπως δεσπόζει στην παραλία, έχει γίνει σημείο συνάντησης και απαραίτητη βόλτα.
Ο Λευκός Πύργος είναι άρρηκτα δεμένος με την ιστορία της Θεσσαλονίκης. Οι τοίχοι του φυλάσσουν τις μνήμες της πολυκύμαντης πορείας αυτής της σπουδαίας πόλης. Ποτέ δεν έπαψε να διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο. Άγρυπνος φρουρός και φύλακας της πολύτιμης Θεσσαλονίκης για τους Οθωμανούς, κατόπιν τόπος εγκλεισμού για αδάμαστα πνεύματα.
Στον A' Παγκόσμιο Πόλεμο οι σύμμαχοι στεγάζουν στον Λευκό Πύργο το κέντρο διαβιβάσεων. Ταυτόχρονα το βρετανικό εκστρατευτικό σώμα χρησιμοποιεί τους χώρους του για να διασώσει πάμπολλες αρχαιότητες.
Από τη στιγμή που περιήλθε στην ευθύνη του ελληνικού δημοσίου, από το 1912 έως και το 1983, στέγασε την αεράμυνα της Θεσσαλονίκης. Εδώ επίσης στεγάστηκε το εργαστήριο μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τα συστήματα των Ναυτοπροσκόπων.
Σήμερα ο ανακαινισμένος Λευκός Πύργος λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος. Με την αιγίδα του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού λειτουργεί μόνιμη έκθεση αφιερωμένη στη Θεσσαλονίκη, που επιτρέπει στον επισκέπτη να γνωρίσει σε βάθος τις αλληλοδιάδοχες ιστορικές φάσεις αυτής της σημαντικής πόλης. Ταυτόχρονα γίνονται και πολύ σημαντικές περιοδικές εκθέσεις, όπως επί παραδείγματι εκθέσεις βυζαντινής αγιογραφίας. . Η ανακαίνιση του μνημείου, αλλά και οι θεματικοί άξονες που φιλοξενούνται σέβονται απόλυτα τόσο τον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα, όσο και τη σπουδαιότητά του.
Πολύ σημαντικά εκπαιδευτικά προγράμματα φιλοξενούνται στον Λευκό Πύργο• μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές από την Ελλάδα, αλλά και από όλον τον κόσμο, έχουν την ευκαιρία να μυηθούν στον κόσμο της τέχνης και της ιστορίας.
Ο εξώστης του Πύργου λειτουργεί ως προέκταση του εκθεσιακού χώρου. Ο επισκέπτης, μέσα από τις ενημερωτικές πινακίδες, έχει τη δυνατότητα να πληροφορηθεί το παρελθόν της συγκεκριμένης θέας που αντικρίζει. Πρόκειται για ένα μοναδικό ταξίδι στο χρόνο, που συμπληρώνει την οπτική απόλαυση.
Λευκός Πύργος
Το έμβλημα της Θεσσαλονίκης
Το να αντικρίζει κάποιος τον Λευκό Πύργο σημαίνει πως έχει κάνει ένα από τα πιο σαγηνευτικά ταξίδια και βρίσκεται στην πόλη των χιλίων υποσχέσεων, τη Θεσσαλονίκη.
Χωρίς καμία αμφιβολία, ο Λευκός Πύργος είναι το πιο αναγνωρίσιμο σημείο της πόλης. Αποτυπωμένος σε κάθε είδους αναμνηστικό αντικείμενο, φωτογραφημένος από όλες τις γωνίες, σε κάθε εποχή του χρόνου και κάθε ώρα της ημέρας, αποτελεί μια εγγραφή στο συλλογικό ασυνείδητο, μια αρχετυπική εικόνα. Με το ιδιάζον κυλινδρικό σχήμα του, τους έξι ορόφους του και τη φορτισμένη με μνήμες ιστορία του, είναι το σήμα – κατατεθέν της πόλης.
Η ακριβής ημερομηνία κατασκευής του καλύπτεται από την αχλή του χρόνου. Η αρχική υπόθεση πως, ίσως, να είναι βενετσιάνικης κατασκευής δεν γίνεται αποδεκτή από τους αρχαιολόγους. Το πιθανότερο είναι πως κατασκευάστηκε στην πρώιμη οθωμανική περίοδο, κάπου μετά το 1530. Υπάρχει η άποψη πως αρχιτέκτονας του σπουδαίου αυτού αμυντικού φρουρίου ήταν ο Μιμάρ Σινάν, ο οποίος είχε ανεγείρει και τον, πολύ όμοιο με τον Λευκό Πύργο, Πύργο της Valona στην Αλβανία. Το σίγουρο είναι πως το επιβλητικό αρχιτεκτόνημα χτίστηκε επάνω σε προϋπάρχον βυζαντινό κτίσμα.
Ένας οκταγωνικός, χαμηλός περίβολος και τρεις συμπληρωματικοί πύργοι που υπήρχαν στην αρχική μορφή του αρχιτεκτονήματος, γκρεμίστηκαν στην αρχή του 20ου αιώνα. Σε αυτόν τον εξωτερικό περίβολο εικάζεται πως ήταν τοποθετημένα βαρέα πυροβόλα τα οποία ήλεγχαν το λιμάνι και την ακτογραμμή.
Αρχικά ονομάστηκε Πύργος του Λέοντος, σηματοδοτώντας την αίγλη της οθωμανικής στρατιωτικής μηχανής. Κατά τον 17ο αιώνα ονομάστηκε, ατύπως, Φρούριο της Καλαμαριάς. Μετά το 1826 ονομάζεται Kanli-Kule, πύργος του αίματος δηλαδή. Το σημερινό του όνομα κρύβει μια σπουδαία ανθρώπινη ιστορία. Ο Εβραίος, έγκλειστος στον Πύργο, Nathan Guidili αναλαμβάνει να τον εξωραΐσει ολομόναχος, βάφοντάς τον λευκό. Κερδίζει για αυτό του το έργο την ελευθερία του και, οπωσδήποτε, μια καλή υστεροφημία.
Ο Λευκός Πύργος, εκτός από σπουδαίο αρχιτεκτονικό μνημείο, είναι και σημείο αναφοράς της Θεσσαλονίκης. Όπως δεσπόζει στην παραλία, έχει γίνει σημείο συνάντησης και απαραίτητη βόλτα.
Ένας πύργος με ιστορία
Ο Λευκός Πύργος είναι άρρηκτα δεμένος με την ιστορία της Θεσσαλονίκης. Οι τοίχοι του φυλάσσουν τις μνήμες της πολυκύμαντης πορείας αυτής της σπουδαίας πόλης. Ποτέ δεν έπαψε να διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο. Άγρυπνος φρουρός και φύλακας της πολύτιμης Θεσσαλονίκης για τους Οθωμανούς, κατόπιν τόπος εγκλεισμού για αδάμαστα πνεύματα.
Στον A' Παγκόσμιο Πόλεμο οι σύμμαχοι στεγάζουν στον Λευκό Πύργο το κέντρο διαβιβάσεων. Ταυτόχρονα το βρετανικό εκστρατευτικό σώμα χρησιμοποιεί τους χώρους του για να διασώσει πάμπολλες αρχαιότητες.
Από τη στιγμή που περιήλθε στην ευθύνη του ελληνικού δημοσίου, από το 1912 έως και το 1983, στέγασε την αεράμυνα της Θεσσαλονίκης. Εδώ επίσης στεγάστηκε το εργαστήριο μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τα συστήματα των Ναυτοπροσκόπων.
Ο Λευκός Πύργος στην καρδιά της γνώσης
Σήμερα ο ανακαινισμένος Λευκός Πύργος λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος. Με την αιγίδα του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού λειτουργεί μόνιμη έκθεση αφιερωμένη στη Θεσσαλονίκη, που επιτρέπει στον επισκέπτη να γνωρίσει σε βάθος τις αλληλοδιάδοχες ιστορικές φάσεις αυτής της σημαντικής πόλης. Ταυτόχρονα γίνονται και πολύ σημαντικές περιοδικές εκθέσεις, όπως επί παραδείγματι εκθέσεις βυζαντινής αγιογραφίας. . Η ανακαίνιση του μνημείου, αλλά και οι θεματικοί άξονες που φιλοξενούνται σέβονται απόλυτα τόσο τον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα, όσο και τη σπουδαιότητά του.
Πολύ σημαντικά εκπαιδευτικά προγράμματα φιλοξενούνται στον Λευκό Πύργο• μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές από την Ελλάδα, αλλά και από όλον τον κόσμο, έχουν την ευκαιρία να μυηθούν στον κόσμο της τέχνης και της ιστορίας.
Ο εξώστης του Πύργου λειτουργεί ως προέκταση του εκθεσιακού χώρου. Ο επισκέπτης, μέσα από τις ενημερωτικές πινακίδες, έχει τη δυνατότητα να πληροφορηθεί το παρελθόν της συγκεκριμένης θέας που αντικρίζει. Πρόκειται για ένα μοναδικό ταξίδι στο χρόνο, που συμπληρώνει την οπτική απόλαυση.
