Αναζήτηση
Χάρτης
Επιλογή χρώματος
Προσβασιμότητα
ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ

Αρχαιολογικός χώρος Ασκληπιείου Επιδαύρου

Ο αρχαιολογικός χώρος της Επιδαύρου είναι από τους σημαντικότερους του αρχαίου κόσμου που μαγεύει την ανθρώπινη ψυχή με το κάλλος και την επιβλητικότητά του. Πρόκειται για έναν χώρο που απηχεί τη λάμψη του ελληνικού πολιτισμού μέσα από τα απαράμιλλης αξίας αρχαιολογικά ευρήματα.

Η αρχαία πόλη της Επιδαύρου δέσποζε στην αργολική γη, με θέα τον Σαρωνικό κόλπο. Τα όρη Αραχναίο, Κορυφαίο και Τίθιο δημιουργούν μια φυσική αγκαλιά, η οποία προστάτευε την πολιτεία από τους ανέμους, χαρίζοντάς της εξαίσιο κλίμα. Άφθονα γάργαρα νερά, πανέμορφα φυσικά τοπία και ευεργετικές κλιματολογικές συνθήκες δημιούργησαν τον ιδανικό τόπο για την ίαση του ανθρώπου, με τη δύναμη των θεών. Έτσι δημιουργήθηκε το Ασκληπιείο, η έδρα του θεού ιατρού της αρχαιότητας και το σημαντικότερο θεραπευτικό κέντρο όλου του ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου. Παρότι υπήρξε το κύριο ιερό της μικρής παραθαλάσσιας πόλης της Επιδαύρου, η φήμη του και η αναγνώριση της σημασίας του γρήγορα ξεπέρασαν τα όρια της Αργολίδας και θεωρήθηκε ο τόπος όπου γεννήθηκε η ιατρική.

Σύμφωνα με τις πηγές, πάνω από 200 ιαματικά κέντρα λειτουργούσαν σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο ως ιδρύματα του. Τα μνημεία του αποτελούν σήμερα όχι μόνο παγκοσμίου φήμης αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης, αλλά και εξαιρετική μαρτυρία για την άσκηση της ιατρικής στην αρχαιότητα. Σε αυτά αποτυπώθηκε η εξέλιξη της ιατρικής από τη φάση κατά την οποία η ίαση εξαρτιόταν αποκλειστικά από το θεό έως τη μετατροπή της σε επιστήμη, με τη συστηματική καταγραφή περιστατικών και τη σταδιακή συγκέντρωση γνώσης και πείρας.


Η εξέλιξη του χώρου

Η λατρεία του θεραπευτή Θεού Ασκληπιού, που η μυθική παράδοση τον παρουσιάζει ως αυτόχθονα γιο του Απόλλωνα και της Κορωνίδας, εγγονής του βασιλιά της Επιδαύρου Μάλου, καθιερώθηκε κατά τον 6ο αι. π.Χ.. Η λατρεία του θεού προστάτη της ανθρώπινης υγείας και της προσωπικής ευτυχίας απέκτησε φήμη που εξαπλώθηκε ραγδαία. Ο αριθμός των προσκυνητών ολοένα αυξανόταν και το ιερό στο Κυνόρτιο δε επαρκούσε πλέον για τις ανάγκες της λατρείας, έτσι, άρχισε η ανάπτυξη ιερού και στην πεδινή περιοχή, περίπου 1 χλμ. στα νοτιοδυτικά του Κυνορτίου, στον τόπο όπου κατά το μύθο γεννήθηκε ο Ασκληπιός. Τα δύο ιερά, αφιερωμένα το ένα στον Απόλλωνα Μαλεάτα και το άλλο στον Ασκληπιό, εξελίχθηκαν παράλληλα, με την επίσημη ονομασία «ιερόν Απόλλωνος Μαλέατα και Ασκλαπιού».

Κατά τον 4ο και τον 3ο αι. π.Χ. πραγματοποιήθηκαν μεγάλα έργα ανοικοδόμησης τόσο στο ορεινό όσο και στο πεδινό ιερό και οικοδομήθηκαν τα σημαντικότερα μνημεία: στο πεδινό ιερό ο ναός του Ασκληπιού, το Άβατον, η Θόλος και το Θέατρο, το εστιατόριο, το ξενοδοχείο και το στάδιο, ενώ στο ορεινό ιερό ο κλασικός ναός και ο βωμός του Απόλλωνα, η μεγάλη στοά, η κατοικία των ιερέων και το τέμενος των Μουσών.

Το Ασκληπιείο γνώρισε νέα άνθηση στους αυτοκρατορικούς χρόνους, ιδίως στο β΄ μισό του 2ου αι. μ.Χ., οπότε ο Ρωμαίος συγκλητικός Αντωνίνος χρηματοδότησε την οικοδόμηση νέων κτηρίων και την ανανέωση παλαιών. Τότε επισκέφθηκε το ιερό ο περιηγητής Παυσανίας, που το περιέγραψε με λεπτομέρεια και θαύμασε τα μνημεία του!

Οι ανασκαφές στο χώρο ξεκίνησαν το 1881 από τον Π. Καββαδία, ο οποίος αφιέρωσε όλη του τη ζωή στη λατρεμένη του Επίδαυρο. Το Ασκληπιείο της Επιδαύρου εντάχθηκε το 1988 στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.


Ασκληπιείο Επιδαύρου – Ολιστική φροντίδα υγείας

Από αρχαίες γραπτές μαρτυρίες και αρχαιολογικά ευρήματα γνωρίζουμε σήμερα ότι τα Ασκληπιεία προσέφεραν αυτό που σήμερα ονομάζουμε «ολιστική φροντίδα υγείας». Η θεραπευτική αγωγή που εφήρμοζαν οι μύστες-ιατροί ήταν εξαιρετικά εκλεπτυσμένη. Αιώνες παρατήρησης της φύσης, του ανθρώπου και της αλληλεξάρτησης της ψυχικής αρμονίας με τη σωματική υγεία δημιούργησαν ένα σύνθετο ιατρικό πλαίσιο, εξαιρετικά αποτελεσματικό.

Στον χώρο του επιβλητικού Ασκληπιείου έχει πιστοποιηθεί η ύπαρξη ενός αρχαιότερου θεραπευτικού κέντρου, που αντλούσε τη δύναμή του από γυναικεία γονιμική θεότητα. Κατόπιν λατρεύτηκε στον ίδιο χώρο ο Απόλλων, επίσης θεραπευτής θεός, ώσπου τη θεία ιατρική μέριμνα ανέλαβε ο Ασκληπιός, ο οποίος θεωρείται πως γεννήθηκε στην Επίδαυρο. Με την πάροδο του χρόνου η συσσωρευμένη εμπειρία των ιερέων, με τη συνέργια της ακαταμάχητης φύσης της αργολικής γης, οδήγησε σε μεγάλα ιατρικά επιτεύγματα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να συρρέει πλήθος ανθρώπων, όχι μόνον από την ελληνική επικράτεια, αλλά και από μακρινά μέρη, με σκοπό την ανάκτηση της περιπόθητης υγείας.

Εναρμόνιση πνεύματος, ψυχής και σώματος

Κάθε δραστηριότητα, η οποία λάμβανε χώρα στην Επίδαυρο, είχε σκοπό να εναρμονίσει το πνεύμα, την ψυχή και το σώμα του ανθρώπου. Το θέατρο της Επιδαύρου, αυτό το λαμπερό κοχύλι που εκπλήσσει με την ακουστική του και την αρμονία της αρχιτεκτονικής του, ήταν τόπος στον οποίο ο επισκέπτης παρακολουθούσε παραστάσεις, με σκοπό να «δραπετεύσει» από τα μικρά και φθοροποιά προβλήματα της καθημερινότητας. Η μουσική, το θέατρο, η ανάγνωση των φιλοσοφικών κειμένων προπαρασκεύαζαν την ψυχή ώστε να επιτευχθεί η τελική ίαση του σώματος.

Ο ασθενής, μετά από τους απαραίτητους καθαρμούς και αφού είχε ηρεμήσει ψυχικά, εισερχόταν στον κυρίως θεραπευτικό χώρο, το Άβατον• επρόκειτο για έναν μυστηριώδη θόλο, με μυσταγωγικούς διαδρόμους και πολύπλοκους λαβυρίνθους, κυκλικής δομής. Η αρχιτεκτονική του Ασκληπιείου παραμένει ως σήμερα θαυμαστή. Το κτίσμα ήταν κυκλικό, παραπέμποντας στην ασφάλεια της μητρικής αγκαλιάς. Η διαρρύθμιση του ιερού εξυπηρετούσε την αυτοσυγκέντρωση του ασθενούς και την άντληση δυνάμεων από τον εσώτερο κόσμο του.

Μετά από αυτήν την προπαρασκευή, ακολουθούσε η κύρια θεραπευτική αγωγή που ονομαζόταν Εγκοίμησις, μια ήπια μέθοδος, η οποία αποδεικνυόταν ωστόσο πολύ αποτελεσματική. Κατά τη διάρκεια του ύπνου ο άνθρωπος άφηνε τον εαυτό του να ονειρευτεί τον θεό, ο οποίος τον επισκεπτόταν στο άδυτο, προσφέροντάς του τη θεραπεία. Οι μύστες του Ασκληπιού καθοδηγούσαν την ονειρική εμπειρία με κατάλληλες υποβολές, ώστε να υπάρξει το άριστο αποτέλεσμα για τον ασθενή. Το 1883 ανακαλύφθηκαν 70 επιγραφικά ευρήματα, τα λεγόμενα «Ιάματα», τα οποία πιστοποιούν πλήθος επιτυχημένων θεραπειών, σε ένα μεγάλο εύρος ασθενειών.

Η Επίδαυρος, με τη γαλήνια φύση της, την επιρροή του αρχέγονου τόπου και τη μυστηριακή της ιστορία μάς καλεί να εξερευνήσουμε τις δυνάμεις της γης και του εαυτού μας.