ΚΑΣΤΟΡΙΑ
Το Δισπηλιό ανακαλύφθηκε τυχαία, όταν το 1932, η στάθμη στη λίμνη της Καστοριάς κατέβηκε και αποκαλυφθήκαν ίχνη από ξύλινους πασσάλους. Αμέσως ξεκίνησαν αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή, οι οποίες θεωρούνται μέχρι και σήμερα από τις πιο σημαντικές που έχουν λάβει ποτέ χώρα στην Ελλάδα.
Οι ανασκαφές κράτησαν πολλά χρόνια και σταδιακά έφεραν στο φως ανεκτίμητα ευρήματα από τη Νεολιθική Εποχή, ανάμεσα σε αυτά και η πινακίδα του Δισπηλιού, η οποία χρονολογείται από το 5.260 π.Χ., περίπου δηλαδή στα τέλη της Mέσης Nεολιθικής Περιόδου. Οι αρχαιολογικές έρευνες που συνεχίστηκαν συστηματικά στο σημείο αποκάλυψαν περισσότερες πληροφορίες για έναν μεγάλο και πολύ δομημένο, λιμναίο οικισμό της Μέσης και Νεότερης Νεολιθικής Εποχής, ο οποίος δεν είναι μόνο ο παλαιότερος που έχει βρεθεί στην Ευρώπη, αλλά και ένας από τους πιο σημαντικούς. Μάλιστα, ο εντοπισμός του αποτελεί σπουδαίο γεγονός για τα ελληνικά αρχαιολογικά δεδομένα, καθώς είναι ο πρώτος λιμναίος οικισμός που σκάφτηκε ποτέ στη χώρα.
Οι μελετητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στον οικισμό του Δισπηλιού έζησαν περίπου 3.000 άνθρωποι σε μια πολύ οργανωμένη κοινωνία. Τα ευρήματα που έχουν έρθει στο φως αποδεικνύουν ότι οι κάτοικοι του οικισμού ήταν σε θέση να κατασκευάσουν εργαλεία και σκεύη από καθημερινά υλικά που έβρισκαν στη φύση, εξέτρεφαν ζώα, είχαν ανέπτυξαν το δικό τους σύστημα γραφής, ενώ είχαν δημιουργήσει και μία πρώιμη μορφή μουσικής. Κάλυπταν τις βασικές τους ανάγκες σίτισης ψαρεύοντας και είχαν βρει διάφορους τρόπους για να αποθηκεύουν την τροφή τους. Τα σπίτια τους ήταν είτε χτισμένα σε κυκλικό είτε σε ορθογώνιο σχήμα και αρκετές φορές ήταν τοποθετημένα μέσα στη λίμνη, στηριγμένα πάνω σε πασσάλους που τα προστάτευαν από το νερό.
Σήμερα μπορείτε να επισκεφθείτε ένα αρχαιολογικό πάρκο που αποτελεί πιστή αναπαράσταση του Δισπηλιού, όπως ήταν στα χρόνια της Μέσης Νεολιθικής Περιόδου. Στο πάρκο υπάρχουν στημένες οκτώ καλύβες σε φυσικό μέγεθος που θα σας μεταφέρουν στην καθημερινότητα του ανθρώπου των προϊστορικών χρόνων. Ο σχεδιασμός του σημερινού οικισμού, όπως και οι διαστάσεις των καλυβών, βασίζονται εξ ολοκλήρου στα αποτελέσματα των αρχαιολογικών μελετών και των ευρημάτων που εντοπίστηκαν στην περιοχή στο πέρας των δεκαετιών. Οι καλύβες έχουν κατασκευαστεί από κορμούς δέντρων, κλαδιά και σχοινί, ενώ η λάσπη της λίμνης χρησιμοποιήθηκε για να φτιαχτεί ο σοβάς κάθε σπιτιού. Οι στέγες είναι σκεπασμένες με άχυρα.
Επίσης στις καλύβες έχουν τοποθετηθεί αρκετά αντίγραφα των ευρημάτων που εντοπίστηκαν στον οικισμό κατά τη διάρκεια των αρχαιολογικών ερευνών. Ανάμεσα σε αυτά και κάποια εργαλεία κατασκευασμένα από πυριτόλιθο, αντικείμενα καθημερινής χρήσης όπως αγγεία, πιάτα και κύπελλα φτιαγμένα από πηλό, αλλά και οστά ζώων.
Στο χωριό Δισπηλιό θα έχετε την ευκαιρία να επισκεφθείτε και το μουσείο του οικισμού, στο οποίο βρίσκονται όλα τα αυθεντικά ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Αρκετά από αυτά είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικά σχετικά με το πόσο εξελιγμένη ήταν η ζωή των ανθρώπων του Δισπηλιού. Για παράδειγμα, μια φλογέρα κατασκευασμένη από οστά μαρτυρά την ύπαρξη πρώιμης μουσικής, ενώ ένα από τα σπουδαιότερα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν στο σημείο, η επιγραφή του Δισπηλιού, αποκαλύπτει, πέρα από κάθε αμφιβολία, την ύπαρξη μιας αρχικής μορφής γραπτού λόγου.
Τον οικισμό, όπως και το μουσείο του Δισπηλιού, μπορείτε να επισκεφθείτε καθημερινά από τις 9 το πρωί έως τις 7 το απόγευμα (συμπεριλαμβανομένων των αργιών), ενώ στην περιοχή γίνονται και οργανωμένες ξεναγήσεις.
Δισπηλιό Καστοριάς
Ο αρχαιότερος νεολιθικός οικισμός στην Ευρώπη
Περίπου στο 4ο χλμ του δρόμου που ενώνει την Καστοριά με το Άργος Ορεστικό, (8 χλμ από την πόλη της Καστοριάς) θα συναντήσετε τον οικισμό του Δισπηλιού, ο οποίος είναι ο αρχαιότερος νεολιθικός οικισμός στην Ευρώπη.Το Δισπηλιό ανακαλύφθηκε τυχαία, όταν το 1932, η στάθμη στη λίμνη της Καστοριάς κατέβηκε και αποκαλυφθήκαν ίχνη από ξύλινους πασσάλους. Αμέσως ξεκίνησαν αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή, οι οποίες θεωρούνται μέχρι και σήμερα από τις πιο σημαντικές που έχουν λάβει ποτέ χώρα στην Ελλάδα.
Οι ανασκαφές κράτησαν πολλά χρόνια και σταδιακά έφεραν στο φως ανεκτίμητα ευρήματα από τη Νεολιθική Εποχή, ανάμεσα σε αυτά και η πινακίδα του Δισπηλιού, η οποία χρονολογείται από το 5.260 π.Χ., περίπου δηλαδή στα τέλη της Mέσης Nεολιθικής Περιόδου. Οι αρχαιολογικές έρευνες που συνεχίστηκαν συστηματικά στο σημείο αποκάλυψαν περισσότερες πληροφορίες για έναν μεγάλο και πολύ δομημένο, λιμναίο οικισμό της Μέσης και Νεότερης Νεολιθικής Εποχής, ο οποίος δεν είναι μόνο ο παλαιότερος που έχει βρεθεί στην Ευρώπη, αλλά και ένας από τους πιο σημαντικούς. Μάλιστα, ο εντοπισμός του αποτελεί σπουδαίο γεγονός για τα ελληνικά αρχαιολογικά δεδομένα, καθώς είναι ο πρώτος λιμναίος οικισμός που σκάφτηκε ποτέ στη χώρα.
Οι μελετητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στον οικισμό του Δισπηλιού έζησαν περίπου 3.000 άνθρωποι σε μια πολύ οργανωμένη κοινωνία. Τα ευρήματα που έχουν έρθει στο φως αποδεικνύουν ότι οι κάτοικοι του οικισμού ήταν σε θέση να κατασκευάσουν εργαλεία και σκεύη από καθημερινά υλικά που έβρισκαν στη φύση, εξέτρεφαν ζώα, είχαν ανέπτυξαν το δικό τους σύστημα γραφής, ενώ είχαν δημιουργήσει και μία πρώιμη μορφή μουσικής. Κάλυπταν τις βασικές τους ανάγκες σίτισης ψαρεύοντας και είχαν βρει διάφορους τρόπους για να αποθηκεύουν την τροφή τους. Τα σπίτια τους ήταν είτε χτισμένα σε κυκλικό είτε σε ορθογώνιο σχήμα και αρκετές φορές ήταν τοποθετημένα μέσα στη λίμνη, στηριγμένα πάνω σε πασσάλους που τα προστάτευαν από το νερό.
Σήμερα μπορείτε να επισκεφθείτε ένα αρχαιολογικό πάρκο που αποτελεί πιστή αναπαράσταση του Δισπηλιού, όπως ήταν στα χρόνια της Μέσης Νεολιθικής Περιόδου. Στο πάρκο υπάρχουν στημένες οκτώ καλύβες σε φυσικό μέγεθος που θα σας μεταφέρουν στην καθημερινότητα του ανθρώπου των προϊστορικών χρόνων. Ο σχεδιασμός του σημερινού οικισμού, όπως και οι διαστάσεις των καλυβών, βασίζονται εξ ολοκλήρου στα αποτελέσματα των αρχαιολογικών μελετών και των ευρημάτων που εντοπίστηκαν στην περιοχή στο πέρας των δεκαετιών. Οι καλύβες έχουν κατασκευαστεί από κορμούς δέντρων, κλαδιά και σχοινί, ενώ η λάσπη της λίμνης χρησιμοποιήθηκε για να φτιαχτεί ο σοβάς κάθε σπιτιού. Οι στέγες είναι σκεπασμένες με άχυρα.
Επίσης στις καλύβες έχουν τοποθετηθεί αρκετά αντίγραφα των ευρημάτων που εντοπίστηκαν στον οικισμό κατά τη διάρκεια των αρχαιολογικών ερευνών. Ανάμεσα σε αυτά και κάποια εργαλεία κατασκευασμένα από πυριτόλιθο, αντικείμενα καθημερινής χρήσης όπως αγγεία, πιάτα και κύπελλα φτιαγμένα από πηλό, αλλά και οστά ζώων.
Στο χωριό Δισπηλιό θα έχετε την ευκαιρία να επισκεφθείτε και το μουσείο του οικισμού, στο οποίο βρίσκονται όλα τα αυθεντικά ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Αρκετά από αυτά είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικά σχετικά με το πόσο εξελιγμένη ήταν η ζωή των ανθρώπων του Δισπηλιού. Για παράδειγμα, μια φλογέρα κατασκευασμένη από οστά μαρτυρά την ύπαρξη πρώιμης μουσικής, ενώ ένα από τα σπουδαιότερα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν στο σημείο, η επιγραφή του Δισπηλιού, αποκαλύπτει, πέρα από κάθε αμφιβολία, την ύπαρξη μιας αρχικής μορφής γραπτού λόγου.
Τον οικισμό, όπως και το μουσείο του Δισπηλιού, μπορείτε να επισκεφθείτε καθημερινά από τις 9 το πρωί έως τις 7 το απόγευμα (συμπεριλαμβανομένων των αργιών), ενώ στην περιοχή γίνονται και οργανωμένες ξεναγήσεις.
