Λέρος

Σε ορισμένους  οικισμούς του νησιού, όπως στο Λακκί (Porto Lago όπως ονομάστηκε από τους Ιταλούς που τον έχτισαν), θα εντυπωσιαστείτε από την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική στα κτήρια - κληροδότημα από την περίοδο της Ιταλικής κυριαρχίας στα Δωδεκάνησα (1912 – 1943). Στους περισσότερους οικισμούς όπως στην Αγία Μαρίνα, στα Λέπιδα, στο Λακκί και αλλού θα συναντήσετε όμορφα νεοκλασικά σπίτια που χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς ως κατοικίες ευκατάστατων Λερίων ή ως δημόσια κτίρια.
Τα Πυργόσπιτα (στη Γούρνα, στο Λακκί και στη Βαγιά) είναι ένα ακόμα αξιοθέατο του νησιού, απομεινάρι παλαιότερων εποχών, όταν οι κάτοικοι έπρεπε να προστατευθούν από τις πειρατικές επιδρομές. Κοντά στην πρωτεύουσα, την Αγία Μαρίνα, και το Παντέλι θα δείτε τους διάσημους μύλους του νησιού. Διάσπαρτες στο νησί είναι και οι εκκλησίες οι οποίες ποικίλλουν από αμιγώς Βυζαντινές σε Δυτικού τύπου κτήρια ή μίξη αυτών ενώ η θέα από το επιβλητικό κάστρο της Παναγιάς στον λόφο Απιτύκι θα σας κόψει την ανάσα. Πάμε να γνωρίσουμε έναν έναν τους οικισμούς του νησιού.

Αγία Μαρίνα

H πρωτεύουσα της Λέρου, χτισμένη πάνω στον ομώνυμο όρμο, ήταν το λιμάνι του νησιού πριν από το Λακκί. Αποτελείται από τους οικισμούς Αγία Μαρίνα, Πλάτανος (η παλαιότερη συνοικία της Λέρου) και Παντέλι (με μικρή παραλία), που χαρακτηρίζονται από τα παλιά αρχοντικά σπίτια με πέτρινα ή ξύλινα μπαλκόνια και ασβεστωμένες μάντρες και τα στενά, γραφικά, σοκάκια. Στη μια πλευρά της πόλης βρίσκεται το Μπρούζι, το παλιό ρωμαϊκό φρούριο, όπου σώζονται αξιόλογα ψηφιδωτά, τοξοειδείς κατασκευές και λείψανα υδραγωγείου, που μέχρι το 1988 λειτουργούσε ως καρνάγιο. Από την άλλη πλευρά βρίσκεται ο ιστορικός ανεμόμυλος, που μοιάζει να αιωρείται μέσα στο νερό. Στην Αγία Μαρίνα συγκεντρώνονται οι περισσότεροι επισκέπτες του νησιού, αφού εδώ βρίσκονται τα πολλά μπαρ, καφετέριες, ταβέρνες και καφενεία.

Κάντε ένα περίπατος στην πόλη για να γνωρίσετε τα αξιοθέατά της όπως ο Πλάτανος, όπου βρίσκονται, μεταξύ άλλων τα αρχοντικά Κονδιόγλου (με πολύτιμα αντικείμενα του 19ου αι.) και Αντωνέλλου. Επισκεφθειτε ακόμα το Αρχαιολογικό Μουσείο, που στεγάζεται σε νεοκλασικό κτήριο του 1882 και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ευρήματα προϊστορικής εποχής, κεραμικά από τη Γεωμετρική έως και τη Ρωμαϊκή Περίοδο, καθώς και ευρήματα Παλαιοχριστιανικών Χρόνων. Αξίζει να επισκεφθείτε τέλος το Κάστρο της Παναγιάς (Παντελίου), πίσω από τους πέντε ανεμόμυλους, στην κορυφή του λόφου Απιτύκι. Χτίστηκε στα μέσα των βυζαντινών χρόνων και στη δυτική πλευρά του στέκει η εκκλησία της Παναγιάς (17ος αι.), με επιχρυσωμένο τέμπλο και παλιές αγιογραφίες. Λειτουργεί και Εκκλησιαστικό Μουσείο με ιερά σκεύη και εικόνες.


Βόρεια

Κριθώνι
Βρίσκεται ανάμεσα στην Αγία Μαρίνα και τα Άλιντα. Γεμάτο μικρά εκκλησάκια και ωραία σπίτια, το Κριθώνι μοιάζει «κρεμασμένο» στον καταπράσινο λόφο, με τα ξενοδοχεία, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και τα μαγαζιά του. Για μπάνιο θα πάτε στην ομώνυμη παραλία με τα ρηχά νερά.

Άλιντα
Αποτελεί την τουριστική πλευρά του νησιού και αναπτύσσεται σε καταπράσινο τοπίο, κοντά στον Πλάτανο. Προς τα δυτικά βρίσκεται η παραλία Κόκκαλη, με το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου. Νοτιότερα, και αφού προσπεράσετε τον κόλπο της Γούρνας, θα δείτε το εκκλησάκι της Παναγιάς της Γουρλομάτας, που είναι ο σημαντικότερος μεσαιωνικός ναός του νησιού (κοντά στη θέση «Δρυμώνας»).
Αξίζει να δείτε το Λαογραφικό - Ιστορικό Μουσείο. Στεγάζεται στον Πύργο Μπελένη (στην παραλία του χωριού), ο οποίος κτίστηκε στο διάστημα 1925-1927 και περιλαμβάνει λαογραφικά και ιστορικά εκθέματα από τη ζωή στο νησί. Επίσης μπορείτε να επισκεφθείτε τα μοναστήρια των Αγίων Σαράντα και του Αγίου Σωφρονίου.

Παρθένι
Χτισμένο σε εύφορη κοιλάδα, το Παρθένι κατοικείται από τα αρχαία χρόνια. Σε ύψωμα δυτικά του αεροδρομίου βρέθηκαν λείψανα του περιβόλου του ναού της Αρτέμιδος, που χρονολογούνται τον 8ο ή 7ο αι. π.X. Σύμφωνα με τον μύθο, η Άρτεμη έστειλε στο σημείο αυτό τις Μελεαγρίδες (τις αδερφές του Μελέαγρου), τις οποίες μεταμόρφωσε σε όρνιθες και τις εξόρισε στη Λέρο, επειδή θρηνούσαν γοερά τον χαμό του αδελφού τους.
Αξίζει να δείτε την εκκλησία της Αγίας Κιουράς, βόρεια, κοντά στον όρμο Παρθένι. Οι αγιογραφίες στο εσωτερικό της έχουν φτιαχτεί από πολιτικούς κρατουμένους την περίοδο 1967-1974. Τέλος μπορείτε να περάσετε στον Άγιο Ισίδωρο (4 χλμ. Ν), πολύ κοντά στην παραλία Κόκκαλη, στο κέντρο της δυτικής ακτής της Λέρου, που είναι χτισμένος σε βραχονησίδα, 50 μ. από την ακτή. Δίπλα στον βράχο διακρίνονται λείψανα αρχαίου ναού.


Νότια

Λακκί
Αποτελεί έναν όμορφο οικισμό, «κληροδότημα» της ιταλικής κατοχής των Δωδεκανήσων με ωραία ρυμοτομία, δενδροστοιχίες με ευκάλυπτους και επιβλητικά κτήρια που θα σας θυμίσει πίνακες του Τζόρτζιο Ντε Κίρικο.Θα σας εντυπωσιάσει το μινιμαλιστικό στυλ της αρχιτεκτονικής του με την πρωτοποριακής μίξης τάσεων -όπως art deco, Bauhaus, ενετικών και αναγεννησιακών στοιχείων- σ’ όλα τα κτήρια και τις βασικές υποδομές του.
Το Λακκί είναι το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της ανατολικής Μεσογείου και ο κόλπος του κάποτε ήταν έλος που οδήγησε στην απόφαση να φυτευτεί με ευκάλυπτους για να απορροφηθεί το νερό ώστε να χτιστεί ναυτικός σταθμός και βάση υδροπλάνων. Έτσι δημιουργήθηκε το περίφημο Portolago των Ιταλών.
Ένα περίπατος στην πόλη θα σας φέρει σε επαφή με τα σημαντικότερα αξιοθέατα της όπως την αγορά, με τον πύργο Ρολόι, το τελωνείο, το κτήριο της Ναυτικής Διοίκησης και το κινηματοθέατρο, όπου λειτούργησε και η πρώτη κινηματογραφική μηχανή προβολής στην Ελλάδα! Επισκεφθείτε την καθολική εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που σήμερα λειτουργεί ως ορθόδοξη και το ναό του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου (βορειοδυτικά της πόλης) του 12ου αι., με τοιχογραφίες του 12ου-13ου αι.
Αξίζει να δείτε από κοντά το μνημείο (στην παραλία), για τη βύθιση του ελληνικού αντιτορπιλικού «Βασίλισσα Όλγα» κατά την επιδρομή της γερμανικής αεροπορίας, στις 26 Σεπτεμβρίου 1943.
Επισκεφθείτε τέλος το μουσείο-τούνελ (Πολεμικό Μουσείο), που βρίσκεται στην περιοχή Μερικιά. Στον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε καταφύγιο, αλλά και χειρουργείο. Σήμερα, με πρωτοβουλία του δήμου, εκτίθενται αντικείμενα του B΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ενώ σε οθόνη προβάλλεται ντοκιμαντέρ για τη μάχη της Λέρου, το 1943.

Ξηρόκαμπος
Παραθαλάσσιο χωριό με θέα στην Κάλυμνο και τα Γλαρονήσια. H βλάστηση στις γύρω πλαγιές είναι θαμνώδης και η κατηφορική κοιλάδα σχηματίζει κάμπο με ελιές και κυπαρίσσια. Αξίζει να επισκεφθείτε το Κάστρο των Λεπίδων, στο ύψωμα, που είναι 2.500 ετών αλλά και την Παναγιά την Καβουράδαινα. Στην άκρη του φυσικού φιόρδ του Ξηρόκαμπου της Λέρου βρίσκεται στριμωγμένη ανάμεσα σε δύο μεγάλα βράχια (που αποτελούν τη στέγη της). Εικάζεται ότι ανεγέρθηκε το 1796 από Λέριους μαστόρους κατά παραγγελία ενός ψαρά από την Κάλυμνο. Η παλιά εικόνα σήμερα βρίσκεται στο Εκκλησιαστικό Μουσείο του κάστρου της Λέρου.


Γύρω νησιά

Kίναρος - Λέβιθα - Φαρμακονήσι.

Τα δύο πρώτα βρίσκονται στα ΝΔ της Λέρου, ενώ το τρίτο στα ΒΑ της. Και τα τρία φημίζονται για τους απόλυτα ήσυχους δαντελωτούς κολπίσκους με τα διάφανα νερά που σας προτείνουμε ανεπιφύλακτα να γνωρίσετε με το σκάφος σας κατά τις διακοπές σας στη Λέρο.